Elke startup-ondernemer wil dat zijn bedrijf succesvol wordt. Maar heeft elke startup-ondernemer de vereiste eigenschappen die hun bedrijf naar succes zullen leiden? Dit was een van de vragen die Max Golikov, de host van Innovantage en CBDO van Sigli, stelde aan zijn podcastgast Mike Sigal.Mike is een expert met meer dan 35 jaar ervaring als zowel oprichter als investeerder. Hij is nu oprichter van Sigal Ventures, Venture Partner bij GPO Fund, MiddleGame Ventures en Pella Ventures, en lid van het investeringscomité van SC Ventures. Tijdens zijn professionele loopbaan heeft hij de eigenaardigheden van de ondernemerswereld vanuit verschillende perspectieven gezien. In zijn gesprek met Max bespraken ze ook de huidige staat van de fintech-markt, de uitdagingen van de VC-sector en de waarde van veerkracht in het bedrijfsleven.Ondernemerschap is een kracht voor goedIn de loop der jaren heeft Mike acht startups opgericht of mede-opgericht, variërend van grafische kunst, clouddatabases, analysebureaus, software en fintech tot een non-profitorganisatie. Zijn reis omvatte het aantrekken van durfkapitaal, successen en mislukkingen ervaren, en als executive functioneren bij een bedrijf tijdens een IPO. Hij heeft meerdere keren het volledige traject van startup tot exit doorlopen. Tussen startups door adviseerde Mike middelgrote tot grote bedrijven, wat hem naar SWIFT leidde. Daar hielp hij de kloof tussen startups en wereldwijde banken te overbruggen door een competitie op te zetten die fintech-unicorns zoals Wise en Revolut in de sector introduceerde.Een ander hoogtepunt in zijn carrière was zijn uitnodiging om bij 500 Startups (nu bekend als 500 Global) aan te sluiten als Entrepreneur in Residence. In deze rol hielp hij hen hun fintech-versnellingsprogramma op te bouwen en werd hij General Partner van hun Fintech Fund.De COVID-lockdown werd een keerpunt voor Mike. Tegen 2019 wist hij al dat VC zijn grootste passie niet was, terwijl direct met oprichters werken dat wel was.Voor de pandemie betekende zijn rol constant reizen. Zijn taken en verantwoordelijkheden omvatten keynotes geven op conferenties, investeerders ontmoeten, contact leggen met ondernemers en wereldwijde startup-ecosystemen verkennen. Maar toen de wereld op slot ging, verdween dat deel van het werk.Mike werd gedwongen om te vertragen en na te denken. Toen besefte hij wat er echt toe deed: anderen helpen. Met decennia aan ervaring besloot hij zijn focus te verleggen van investeren naar het coachen van oprichters en fondsbeheerders.Volgens Mike is ondernemerschap een kracht voor goed. Het ondersteunen van toekomstbouwers werd zijn meest vervullende werk.Hoe je niet het verkeerde pad kiestMike gelooft dat zowel ondernemerschap als durfkapitaal denken in lange termijncycli vereisen, vaak 10 jaar of meer. Een enkel VC-fonds kost jaren om op te richten en nog eens 7 tot 10 jaar om te beheren. Een door durfkapitaal gesteunde startup heeft meestal dezelfde tijdlijn nodig om liquiditeit te bereiken.Volgens Mike moeten toekomstige oprichters en investeerders zichzelf, voordat ze erin duiken, afvragen of ze van de reis genoeg houden om er een decennium (of zelfs langer) aan te wijden. Succes op beide paden draait niet om het volgende kwartaal of jaar, maar om het omarmen van die lange cycli.Voor Mike is de manier om balans in een professioneel leven te behouden, je te richten op wat dagelijks vreugde brengt.Mike benadrukt het belang van regelmatige zelfreflectie als discipline, of het nu dagelijks, wekelijks of maandelijks is. Hij vergelijkt het met klantontwikkeling, maar in dit geval ben jij het product. Het proces houdt in dat je jezelf afvraagt:Waar probeer ik naartoe te gaan?Wat leer ik?Welke nieuwe vragen komen naar boven terwijl ik groei?Net zoals praten met klanten inzichten oplevert, helpt reflectie op je eigen reis om te ontdekken waar de echte waarde ligt. Mike gelooft dat deze praktijk zowel vertrouwen als duidelijkheid opbouwt, niet alleen voor jezelf maar ook voor iedereen die je begeleidt.Alleen wijzelf zijn verantwoordelijk voor onze eigen groei. Als wij onze persoonlijke en professionele ontwikkeling niet sturen, wie dan wel?Wat maakt een goede oprichter?Mike decided to explore what traits VCs look for in founders and turned to artificial intelligence to help him. He asked ChatGPT to focus specifically on insights from seasoned investors who have backed unicorns. He formulated four key questions:Mike besloot te onderzoeken welke eigenschappen VC’s zoeken in oprichters en schakelde kunstmatige intelligentie in om hem te helpen. Hij vroeg ChatGPT zich specifiek te richten op inzichten van ervaren investeerders die unicorns hebben gesteund. Hij formuleerde vier belangrijke vragen:Welke eigenschappen van oprichters waarderen VC’s het meest en waarom?Welke eigenschappen maken het grootste verschil in ondernemerssucces?Welke gedrags- of psychologische signalen in de vroege fase wijzen op potentieel? Welke tools kunnen helpen deze eigenschappen naar voren te brengen?Wat zijn de waarschuwingssignalen?De oefening bracht vijf topkenmerken naar voren die VC’s vaak zoeken:Visionair leiderschap. Het is het vermogen om versies van de toekomst te zien en anderen te inspireren. ChatGPT noemde Elon Musk en Steve Jobs als voorbeelden van oprichters met deze eigenschap.Uitzonderlijke uitvoering. Dit is de vaardigheid om een visie om te zetten in realiteit. Jeff Bezos is iemand die over zo’n vaardigheid beschikt.Veerkracht en doorzettingsvermogen. Deze eigenschappen veronderstellen het vermogen om tegenslagen te overwinnen. Hier noemde ChatGPT Brian Chesky van Airbnb.Diep marktinzicht en domeinkennis. Ze zijn cruciaal voor het verstoren van industrieën. Melanie Perkins van Canva werd hier genoemd.Aanpassingsvermogen en snel leren. Deze eigenschappen tonen je vaardigheid om wendbaar te zijn en snel te schakelen wanneer nodig. Volgens ChatGPT beschikt Stewart Butterfield van Slack over deze eigenschappen.Voor de lol verzamelde Mike ook veelvoorkomende waarschuwingssignalen die VC’s doen afzien van deals. Hij deelde ze in een ruimte vol VC’s en oprichters en vroeg hen hun hand op te steken als ze ooit een deal hadden afgewezen vanwege elke reden. Elke keer gingen alle handen omhoog. Hier zijn enkele punten uit de lijst:Onevenwichtige teams (alleen technische of alleen zakelijke teamleden);Regelmatig personeelsverloop;Oprichters zonder zelfinzicht;Romantische relaties tussen medeoprichters;Oprichters die aan te veel projecten werken;Oprichters met narcistische neigingen.Tijdens de discussie over dit onderwerp noemde Mike het onderzoek van Defiance Capital, dat 2.018 unicorn-oprichters in de VS en Europa bestudeerde van 2013 tot 2023. De bevindingen onthulden drie gemeenschappelijke drijfveren achter het succes van unicorn-oprichters:Geen plan B. Deze oprichters gingen volledig ervoor. Er was geen vangnet of terugvaloptie. Voor hen was falen geen optie.Een strijdlustige mentaliteit. Ze hadden iets te bewijzen, aan zichzelf, de wereld, of beide.Onbeperkt zelfvertrouwen. Ze geloofden echt dat ze het konden waarmaken, ongeacht de obstakels.Volgens Mike onderscheidden deze eigenschappen unicorn-oprichters vaak van de rest. En juist deze eigenschappen kunnen ook worden genoemd in de context van een nog breder begrip: veerkracht.De kracht van veerkrachtTijdens een gesprek over veerkracht en zijn rol in het bedrijfsleven noemde Mike Hummingbird Ventures, een van Europa’s best presterende durfkapitaalfondsen. Dit fonds staat bekend om zijn unieke these: ze investeren voornamelijk in oprichters die neurodivers zijn of trauma’s hebben overleefd. Deze aanpak is gebaseerd op de overtuiging dat deze mensen de wereld anders zien en uitzonderlijke veerkracht bezitten.Oprichters die extreme uitdagingen hebben overwonnen (zoals opgroeien in oorlogsgebieden of opklimmen uit vluchtelingenkampen) ontwikkelen vaak de innerlijke kracht die nodig is om het moeilijke traject van het opbouwen van een bedrijf te doorstaan. Hummingbird ziet die ervaring als een concurrentievoordeel.Leren van falenAls het om falen gaat, mag zijn rol (en de waarde van de geleerde lessen) niet worden onderschat.Mike deelde een persoonlijk verhaal over zijn angst voor spreken in het openbaar. Vroeg in zijn carrière, nadat zijn startup was overgenomen, werd hij een senior executive die product en technologie door een IPO leidde. Tijdens zijn eerste grote organisatorische vergadering, omringd door advocaten, bankiers en andere executives, bevroor hij.Op dat moment besefte hij dat hij zijn team gemakkelijk in de steek kon laten vanwege zijn angst. Dat werd een keerpunt. Vanaf dat moment wijdde hij zich aan het verbeteren van zijn communicatievaardigheden, vooral in hoogdruk situaties.Dergelijke mislukkingen kunnen zeer pijnlijk zijn. Maar ze worden vaak een katalysator voor groei, vooral in zakelijke omgevingen waar falen minder wordt getolereerd dan in de startup-wereld.Je kunt niet controleren hoe snel de markt of de wereld om je heen verandert. Dat is een gegeven. De echte vraag is: hoe snel en hoe efficiënt kun je leren? Als jij, als individu, team of bedrijf, sneller en goedkoper kunt leren dan anderen, stijgen je kansen om te winnen aanzienlijk.Wat echt het verschil maakt, is je vermogen om van fouten te leren. Als je de kosten van die fouten kunt minimaliseren terwijl je de leersnelheid maximaliseert, begin je van nature sneller te bewegen dan alle anderen. En daar komt de voorsprong vandaan.De fintech-industrie vandaagIn 2021 vertegenwoordigde de wereldwijde financiële dienstverlening een marktkapitalisatie van ongeveer $ 12,5 biljoen. Hiervan was slechts ongeveer $ 212,5 biljoen. Daarvan was slechts ongeveer $ 222 biljoen. Maar fintech zal nog steeds slechts ongeveer 7% van dat totaal uitmaken.Er is nog een lange weg te gaan voordat financiële diensten echt zijn getransformeerd door moderne technologie. Ja, veel financiële instellingen gebruiken al technologie. Maar veel oplossingen zijn 40 of 50 jaar oud, gebouwd op verouderde systemen die niet zijn ontworpen voor het digitale tijdperk.Het is ook vermeldenswaard dat financiële diensten een van de meest winstgevende industrieën ter wereld blijven, met brutomarges van 18%. Dat vertaalt zich naar ongeveer $2,3 biljoen aan jaarlijkse winst die te verdienen valt. Dit is een enorme kans voor ondernemers en investeerders.Als we kijken naar relatief eenvoudige zaken zoals spaarrekeningen voor particulieren en kleine bedrijven of internationaal geld overmaken via platforms zoals Revolut en Wise, dan is er al veel gedaan.Opkomende trends in de fintech-wereldWat er nu aankomt in de fintech-ruimte is veel moeilijker maar ook veel interessanter. Technologieën zoals AI, embedded finance en eindelijk een duidelijker wereldwijd regelgevend kader worden volwassen en kunnen de industrie hervormen.AI in fintechIn de context van het gebruik van opkomende technologieën in fintech noemde Mike de bevindingen van het Bank of America-onderzoek. Het onderzoek toonde aan dat de productiviteit bij S&P 500-bedrijven de afgelopen 20 jaar enorm is gestegen. Specifiek daalde het aantal werknemers dat nodig was om $1 miljoen aan inkomsten te genereren van ongeveer negen personen naar iets meer dan één.En dat was zelfs voordat generatieve AI-tools zoals ChatGPT breed toegankelijk werden.Stel je eens voor hoeveel mensen wereldwijde financiële instellingen in dienst hebben en bedenk dan welke productiviteitswinsten AI zou kunnen ontsluiten. Het geeft je een idee van de omvang van de verandering die mogelijk komt.TokenisatieEen ander concept dat volgens Mike veelbelovend lijkt, is tokenisatie.Bij tokenisatie is het belangrijk om speculatieve crypto buiten beschouwing te laten. Het gaat hier niet om meme-coins of hypegedreven tokens. In plaats daarvan ligt de focus op echte activa, zoals gebouwen, infrastructuur en grondstoffen.Tegenwoordig wordt geschat dat er wereldwijd $475 biljoen of zelfs meer aan echte activa is. Het overgrote deel hiervan wordt nog steeds beheerd via papieren processen en PDF-documenten.Het digitaliseren van deze activa en het automatiseren van hun beheer zou de efficiëntie aanzienlijk kunnen verbeteren. Bovendien zou tokenisatie het mogelijk maken om deze activa op te splitsen in veel kleinere delen, waardoor investeringsmogelijkheden toegankelijk worden die voorheen voor de meeste mensen onbereikbaar waren.Mensen in Sub-Sahara Afrika zouden bijvoorbeeld kunnen investeren in een fractioneel aandeel van Apple of een klein stukje van een inkomensgenererend kantoorgebouw in Londen kunnen bezitten.Als het wordt gereguleerd door sterke, moderne kaders, zou tokenisatie een inclusiever en efficiënter wereldwijd financieel systeem kunnen ontsluiten, waarbij toegang tot hoogwaardige activa op wereldschaal wordt gedemocratiseerd.Embedded financeHet idee van embedded finance spreekt Mike erg aan, vooral vanwege het potentieel om groei in opkomende markten te stimuleren. Hij gelooft echter dat het pad naar groei in dergelijke regio’s niet alleen ligt in het verhogen van durfkapitaalinvesteringen. Hoewel velen pleiten voor meer VC-financiering, denkt hij dat de echte kans ligt in het inzetten van meer schulden in opkomende markten.Op dit moment zijn grote instellingen zoals de Wereldbank, IFC, Goldman Sachs en anderen beperkt tot het werken met grootschalige schuldinvesteringen, meestal in de miljarden dollars. Dit komt grotendeels door de hoge kosten die gepaard gaan met onderwriting en de winstgevendheidsdoelen die deze organisaties proberen te bereiken.The challenge, according to him, is that these large institutions are constrained by the size and scale of their debt, which doesn’t always meet the needs of smaller, more localized markets. At the same time, these markets could greatly benefit from more accessible, tailored financial solutions.De uitdaging, volgens hem, is dat deze grote instellingen beperkt worden door de omvang en schaal van hun schulden, die niet altijd voldoen aan de behoeften van kleinere, meer gelokaliseerde markten. Tegelijkertijd zouden deze markten enorm kunnen profiteren van toegankelijkere, op maat gemaakte financiële oplossingen.Embedded finance zou als brug kunnen fungeren om dit probleem op te lossen, door schaalbare, aanpasbaardere oplossingen te bieden om groei te stimuleren zonder beperkt te worden door traditionele financiële modellen.VC-cycli en belangrijke startup-uitdagingenAls het gaat om corporate VC’s, zijn er verschillende dingen waar ze rekening mee moeten houden bij het bekijken van de markt, oprichters en potentiële unicorns. Een van de grootste uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd, is de tijdlijnmismatch tussen startups en bedrijven.Startups werken vaak volgens snelle tijdlijnen, waarbij ze snel producten ontwikkelen, investeringen veiligstellen en opschalen. Een startup kan bijvoorbeeld binnen enkele weken of maanden een product coderen en pitchen. Bedrijven werken echter meestal volgens jaarlijkse of driemaandelijkse cycli. Hierdoor wordt het voor hen veel uitdagender om in hetzelfde tempo te bewegen.Deze tijdlijnmismatch wordt vooral duidelijk wanneer een corporate VC een grote technologie-investering wil doen. Het proces binnen een bedrijf kan veel tijd kosten (misschien 18 maanden) om een investeringsbeslissing te nemen, nog eens 18 maanden voor inkoop en nog eens 18 maanden voor implementatie. Maar zelfs binnen de eerste 18 maanden kan een startup mogelijk niet overleven door gebrek aan financiering of andere factoren.Bedrijven verwachten daarentegen vaak binnen een paar kwartalen of een jaar een rendement op hun investering te zien. Vroege startups hebben echter meestal een horizon van 7 tot 10 jaar nodig voordat ze liquiditeit kunnen genereren.Deze disconnect tussen de tijdlijnen en verwachtingen van startups en bedrijven creëert aanzienlijke uitdagingen voor beide partijen. Om succesvol samen te werken met startups, moeten corporate VC’s deze uitdagingen erkennen en hun verwachtingen aanpassen. Dit helpt misverstanden en gemiste kansen te voorkomen.Zoals je kunt zien, is er nog een lange weg te gaan naar een ideale omgeving in deze sector. Toch zijn het juist dergelijke uitdagingen die oprichters smeden en hen helpen nieuwe hoogten te bereiken.De techwereld en het startup-ecosysteem zijn zeer dynamisch. Daarom blijft het vermogen om je aan te passen en in de kortst mogelijke tijd van fouten te leren een van de belangrijkste prioriteiten op het pad naar succes.If you want to know more about what is happening in the tech industry and understand the trends shaping its future, don’t miss the upcoming podcast episodes, where Max Golikov and his guests will continue sharing inspiring insights.Als je meer wilt weten over wat er gebeurt in de techindustrie en de trends die zijn toekomst vormgeven, mis dan de komende podcastafleveringen niet, waarin Max Golikov en zijn gasten inspirerende inzichten blijven delen.

Hoe kunnen tech-startups vandaag overleven? Hoe vind je een goed idee dat de markt zal doen opschudden? Wie kan je helpen om je team te begeleiden als je een beperkt budget hebt?Om deze onderwerpen te bespreken, nodigde Innovantage-podcasthost Max Golikov, tevens CBDO bij Sigli, Laimonas Sutkus uit in zijn studio. Laimonas heeft uitgebreide expertise in het helpen van bedrijven bij het lanceren van hun projecten en het beheren van techteams in zeer competitieve sectoren zoals AI, fintech, health tech en andere.In zijn carrière heeft hij ervaring opgedaan als softwareontwikkelaar, tech-adviseur, CTO en fractionele CTO, waarbij hij met bedrijven in verschillende ontwikkelingsfasen heeft gewerkt. In deze aflevering van de Innovantage-podcast sprak Laimonas niet alleen over zijn professionele pad en de eigenaardigheden van de techindustrie vandaag, maar deelde hij ook waardevolle inzichten en praktische aanbevelingen voor startup-oprichters.Een Fractionele CTO zijn: Wat betekent dat?Laimonas begon zijn fractionele carrière begin 2024. Zoals hij toegaf, wist hij daarvoor niet eens dat dergelijke rollen tegenwoordig bestaan. Volgens hem ontdekte hij het concept per toeval via een LinkedIn-post van een andere fractionele CTO. Dit inspireerde hem om het veld te verkennen.Een fractionele CTO werkt als een praktische consultant en biedt technisch leiderschap aan bedrijven die geen fulltime CTO nodig hebben. Deze rol is vooral nuttig voor niet-technische bedrijven zoals marketingbureaus en kleine farmaceutische bedrijven, evenals voor beginnende tech-startups. Dergelijke teams hebben misschien geen fulltime directeur nodig, maar ze hebben nog steeds deskundige begeleiding nodig om veelvoorkomende valkuilen te vermijden.In tegenstelling tot een traditionele CTO, is een fractionele CTO beschikbaar op parttimebasis. Dit kunnen een paar uur per dag zijn of zelfs maar een paar uur per week.Wat hier belangrijk is om te benadrukken, is dat deze persoon geen externe consultant is. Deze specialist is een volwaardig teamlid, ondanks het beperkte aantal uren dat hij of zij per week aan jouw bedrijf besteedt.Deze expert helpt bedrijven bij het navigeren door technische uitdagingen, het stroomlijnen van processen en het nemen van weloverwogen beslissingen.Het fractionele model gaat verder dan CTO's en omvat ook andere directiefuncties, zoals fractionele CMO's en CFO's. Al deze rollen volgen hetzelfde principe. Deze professionals bieden hun strategische expertise zonder fulltime werknemers te zijn.Laimonas werkte iets minder dan een jaar als fractionele CTO. Toch heeft hij nu een fulltime baan. En hier zijn de belangrijkste voor- en nadelen van een fractionele rol die hij heeft vastgesteld.Voordelen van een fractionele directeur zijnOnder de voordelen benadrukte Laimonas de flexibiliteit en veiligheid die bij een fractionele carrière horen. Fractionele werknemers kunnen hun projecten kiezen en met meerdere klanten werken.Bovendien helpt deze aanpak om het financiële risico te verminderen. Als je één of twee klanten verliest, betekent dit niet dat je al je inkomsten in één keer kwijt bent.Met andere woorden, een fractionele directeur opereert als een eenmanszaak en kan grote autonomie behouden.Nadelen van een fractionele directeur zijnDeze onafhankelijkheid brengt echter ook uitdagingen met zich mee. Fractionele professionals moeten niet alleen hun kerncompetenties beheren, maar ook een breed scala aan andere taken, zoals sales, marketing en klantwerving. Al deze activiteiten worden traditioneel door hele afdelingen in een bedrijf beheerd.Als gevolg daarvan deelde Laimonas dat een aanzienlijk deel van zijn tijd werd besteed aan prospectie, leadgeneratie en outreach in plaats van aan zijn eigenlijke technische werk.Voor specialisten zoals fractionele CMO's, CFO's of CTO's is het ideale scenario om zich uitsluitend op hun expertise te concentreren. In het geval van Laimonas ligt zijn passie bij technologie, niet bij sales of marketing. Constante business development-inspanningen kunnen zeer uitputtend zijn, en dat is het belangrijkste nadeel van dit carrièrepad.Hoe het AI-landschap verandertOmdat kunstmatige intelligentie nog steeds een van de meest besproken onderwerpen is, konden Max en Laimonas het ook niet vermijden in hun gesprek.Laimonas betrad de AI-ruimte lang voordat deze technologie mainstream werd. Hij bouwt sinds 2014 AI-gebaseerde producten.In de loop van zijn werk zag hij hoe AI-ontwikkeling veranderde met de opkomst van grote taalmodel(len) zoals ChatGPT. Vroeger vereiste AI praktische datawetenschap, machine learning-experimenten en modelimplementatie. Tegenwoordig is AI toegankelijker. Ontwikkelaars kunnen het integreren in producten met eenvoudige API-aanroepen, waardoor complexe modeltraining niet meer nodig is. Deze verschuiving heeft bedrijven in staat gesteld om AI snel te incorporeren en niet-AI-producten soms binnen enkele uren om te zetten in AI-ondersteunde oplossingen.Volgens Laimonas benaderden veel startups AI eerder als een op zichzelf staand product in plaats van een tool. Laimonas noemde Rabbit R1 en AI Pin als voorbeelden. Dit zijn gadgets die bedoeld zijn om als AI-ondersteunde assistenten te functioneren. Toch faalden ze. Dit gebeurde omdat ze geen sterk onderliggend businessmodel hadden.Tegenwoordig is het duidelijk geworden: AI is geen product op zich, maar een functie die bestaande oplossingen kan verbeteren.Laimonas gelooft dat AI in de toekomst een krachtig middel blijft om een concurrentievoordeel te behalen. Succes hangt echter af van het integreren van AI in solide zakelijke ideeën. Dit werkt veel beter dan alleen vertrouwen op AI als kernaanbod.De realiteit van de AI-marktVolgens een artikel van Sequoia, een van de grootste VC-bedrijven, vereist de enorme hoeveelheid kapitaal die in AI-gebaseerde oplossingen is gestort nu een extra $500–600 miljard aan omzet voor deze bedrijven om break-even te draaien. Op dit moment is het moeilijk te zeggen of dit doel haalbaar is of niet. Het benadrukt echter duidelijk de aanzienlijke financiële druk op de AI-sector.Laimonas noemde dat de kloof tussen bedrijfswinstgevendheid en AI-investeringen niet alleen voor startups bestaat, maar ook voor grote spelers zoals Google, Meta en Microsoft. Deze techreuzen leiden vandaag de AI-ontwikkeling omdat alleen zij de immense kosten van het trainen van grootschalige modellen kunnen dragen. Dergelijke inspanningen vereisen vaak tientallen of zelfs honderden miljoenen dollars.Ondanks zo'n marktsituatie blijven investeerders optimistisch. Dit is te zien aan de gestage groei van de S&P 500-index, die de aandelenprestaties volgt van 500 van de grootste bedrijven die genoteerd zijn aan Amerikaanse beurzen. Hier kunnen we echter een opmerkelijke concentratie waarnemen op de zogenaamde "Magnificent Seven". Zeven grote techbedrijven (Microsoft, Meta, Tesla, Amazon, Apple, NVIDIA en Alphabet) vormen bijna 30%-35% van de index.De laatste keer dat zo'n concentratie werd waargenomen, was tijdens het tijdperk van de dot-com bubble.AI: Is het gewoon weer een bubbel?Laimonas ziet duidelijke overeenkomsten tussen de huidige AI-hype en de internetboom van begin 2000. Het internet was ook een revolutionaire technologie. Het doorliep een speculatieve bubbel die uiteindelijk instortte voordat het stabiliseerde in langetermijngroei.Kan dit ook met AI gebeuren? De expert gelooft dat AI een vergelijkbaar traject volgt. Er was een initiële boom. Nu kunnen we een waarschijnlijke correctie verwachten die uiteindelijk tot een blijvende impact zal leiden.Volgens Laimonas is AI absoluut een zeer goede technologie. Toch wordt het al als wapen gebruikt. Deepfake-video's van wereldleiders, AI-gegenereerde propaganda en geautomatiseerde desinformatiecampagnes worden wijdverbreid. Grote taalmodel(len), wanneer geïntegreerd in sociale mediaplatforms, versterken desinformatie verder. Daarom is het ook de moeite waard om deze "donkere" kant van AI mee te nemen bij het analyseren van zijn rol in onze samenleving.De waarde van feedback voor startup-oprichtersLaimonas benadrukte dat een van de belangrijkste lessen voor nieuwe oprichters is om te accepteren dat hun eerste ideeën gebreken kunnen hebben. In het begin is de visie van een startup zelden perfect, en oprichters moeten bereid zijn om deze te verfijnen. In plaats van een idee als iets heiligs te behandelen, moeten ze zich richten op het bouwen van een minimum viable product (MVP), het testen ervan en het verzamelen van feedback.De realiteit is dat de meeste vroege concepten zullen falen. Echter, falen hoort bij het proces. Oprichters moeten continu itereren. Dit moet bestaan uit het vragen van feedback, het aanpassen van het product en het herhalen van de cyclus. Dit alles moet keer op keer worden gedaan totdat product-marktfit is bereikt. Het belangrijkste is om aanpasbaar te blijven en te herkennen wanneer iets aanslaat.Niet alle feedback is echter even waardevol. Sommige gebruikers kunnen expliciet aangeven waarom ze een product niet leuk vinden. Ze kunnen bijvoorbeeld uitleggen dat ze zijn gestopt met het gebruik van een product omdat de prijs te hoog is of omdat het niet aan sommige van hun behoeften voldoet. Dat is een zeer nuttig type feedback.Vaker is de feedback echter impliciet: gebruikers nemen simpelweg niet deel. In dergelijke gevallen moeten oprichters onderzoeken waarom dit is gebeurd. Dit vereist het benaderen van voormalige of inactieve gebruikers, het analyseren van gebruikspatronen en het identificeren van de redenen achter lage adoptie.Diepgaande, specifieke feedback is cruciaal om de nodige verbeteringen aan te brengen die tot succes leiden.Waarom full-stack voor vroege startups?In beginnende startups vereist het bereiken van product-marktfit snelle iteratiecycli. Hoe sneller een startup wijzigingen kan implementeren en testen, hoe groter de kans op succes. De gekozen technologie speelt een cruciale rol in dit proces. Het kan de ontwikkeling versnellen of een knelpunt worden. Het is de verantwoordelijkheid van een technische mede-oprichter, fractionele CTO of ervaren consultant om ervoor te zorgen dat de juiste technologische keuzes worden gemaakt om snelle iteratie te ondersteunen.Traditioneel zijn technische teams gestructureerd met toegewijde backend-ontwikkelaars, frontend-ontwikkelaars, QA-specialisten en soms mobiele ingenieurs. Hoewel dit model in het verleden goed werkte, is het vaak te traag voor moderne startups die een concurrentievoordeel nodig hebben.Als reactie op dergelijke marktbehoeften zijn full-stack frameworks en technologieën populair geworden. Ze integreren meerdere aspecten van ontwikkeling in één gestroomlijnd systeem.Frameworks zoals Next.js en Vercel bieden infrastructuur, frontend- en backend-mogelijkheden in één codebase. Hierdoor maken ze snellere implementatie en iteratie mogelijk. Deze technologieën hebben echter ook enkele valkuilen, zoals vendor lock-in. Om de voordelen van Next.js volledig te benutten, moeten ontwikkelaars vaak Vercel gebruiken, wat kostbaar en beperkend kan zijn.Andere frameworks, zoals Remix, bieden een alternatieve aanpak. Remix stelt ontwikkelaars bijvoorbeeld in staat om frontend- en backend-logica in hetzelfde bestand te schrijven. Dit kan aanvankelijk ongeorganiseerd lijken, maar door sterke ontwerp principes te volgen, kan dit resulteren in een goed gestructureerd en efficiënt systeem.Een enkele full-stack ontwikkelaar kan in zo'n geval vaak een traditioneel vijfkoppig team van aparte frontend-, backend- en QA-engineers overtreffen. Het belangrijkste voordeel ligt in het elimineren van communicatieoverhead en het verkleinen van kenniskloven. Met andere woorden, één ontwikkelaar kan alle functies leveren zonder afhankelijkheden van andere specialisten.Deze verschuiving naar full-stack ontwikkeling, gecombineerd met AI-ondersteunde codeertools, verkort iteratiecycli aanzienlijk. Functies die eerder een hele dag kostten om te implementeren, kunnen nu in een fractie van de tijd worden ontwikkeld.Voor startups die wendbaar en efficiënt willen blijven, is het prioriteren van generalistische ontwikkelaars, die complete functies zelfstandig kunnen bouwen, effectiever dan het inhuren van gespecialiseerde specialisten. Specialisatie moet later komen, wanneer het team groeit tot een omvang waar toegewijde rollen in infrastructuur, frontend, backend en QA nodig worden. Aanvankelijk zorgt focussen op generalisten voor maximale snelheid, flexibiliteit en resource-efficiëntie.Balans tussen focus op vandaag en morgenStartups moeten een balans vinden tussen focus op directe overleving en planning voor de toekomst. Hoewel een langetermijnvisie belangrijk is, kan het overprioriteren van toekomstige schaalbaarheid ten koste van huidige uitvoering fataal zijn. Als middelen niet goed worden beheerd en iteratiecycli te traag zijn, loopt een startup het risico zonder geld te zitten voordat het de toekomst bereikt die het voor ogen heeft.De prioriteit moet altijd winstgevendheid en overleving zijn.Schaalbaarheidsproblemen, uitbreidingsuitdagingen en de behoefte aan teamspecialisatie zijn allemaal positieve problemen. Ze signaleren dat het bedrijf werkt, klanten binnenkomen en de omzet groeit. Groeiproblemen duiden op succes, terwijl het niet kunnen beheren van kortetermijn duurzaamheid tot een vroege stopzetting kan leiden.Een zekere onzekerheid is een inherent onderdeel van de techindustrie. Techteams moeten voortdurend schaalbaarheidsproblemen oplossen. Hoewel de aard van deze problemen evolueert, verdwijnt de uitdaging zelf nooit. Volwassen IT-leiders en softwareontwikkelaars moeten deze onzekerheid erkennen en oplossingen, architecturen en infrastructuren ontwerpen die toekomstige veranderingen accommoderen.Een goed gestructureerde codebase moet de onzekerheden van het bedrijf weerspiegelen. Het moet flexibel genoeg zijn om zich aan te passen aan verschillende richtingen naarmate het bedrijf groeit. Ontwerpen met aanpasbaarheid in gedachten zorgt ervoor dat, wanneer zakelijke behoeften veranderen, de technologie kan bijblijven zonder een complete herziening te vereisen.Waar vind je het juiste mentorschap?Voor beginnende startups is het ook van vitaal belang om mensen te hebben die hen professioneel begeleiden, tenminste in de beginfase van hun ontwikkeling.Hoewel er veel mentorschapsdiensten online beschikbaar zijn, ontbreekt er vaak een zeer belangrijk element. Dit sleutelelement is vertrouwen. Zonder eerstehands kennis is het moeilijk om de ware ervaring, expertise en kwaliteit van een mentor te beoordelen.In plaats van alleen te vertrouwen op externe hulp van het internet, moeten startup-oprichters eerst hun persoonlijke netwerk raadplegen, inclusief vrienden, voormalige collega's, zakelijke partners en branchekennissen. Deze vertrouwde connecties kunnen directe begeleiding bieden of oprichters in contact brengen met ervaren professionals binnen hun netwerk.Menselijke connecties zijn van onschatbare waarde. In de startup-wereld openen relaties vaak deuren naar mentorschap, partnerschappen en nieuwe kansen die anders niet toegankelijk zouden zijn. Ondernemers moeten prioriteit geven aan het opbouwen en onderhouden van sterke professionele relaties, omdat deze connecties vaak nuttiger blijken dan formele mentorschapsdiensten.ConclusieDe reis van het bouwen van een tech-startup is vol uitdagingen: van het vinden van het juiste idee tot het beheren van schaalbaarheid. Volgens Laimonas Sutkus zijn flexibiliteit en bereidheid tot iteratie belangrijke componenten die een tech-startup naar succes kunnen leiden.Wil je meer leren over technologieën en hun rol in de zakelijke wereld? Mis dan de volgende afleveringen van de Innovantage-podcast niet, waar host Max nieuwe experts in zijn studio verwelkomt.

Een van de belangrijkste doelen van de Innovantage-podcast is om het publiek meer te laten leren over de nieuwste technologietrends en te onderzoeken hoe deze het bedrijfslandschap transformeren. En de recente aflevering dient precies dit doel. Deze keer staat serverloze technologie centraal.De podcastpresentator en CBDO van Sigli, Max Golikov, nodigde Michael Dowden uit om te praten over de afnemende betekenis van servers vandaag de dag, en over de voordelen die bedrijven uit deze verschuiving kunnen halen.Michael is een technologieleider, internationaal spreker en serverloos expert met meer dan 30 jaar ervaring in softwareontwikkeling en advies. Natuurlijk bestaat serverloze technologie nog niet zo lang. Het begon bijna 15 jaar geleden aan populariteit te winnen. Gezien dit heeft Michael een goed inzicht in hoe de verschuiving naar de nieuwe technologie heeft plaatsgevonden. Bovendien legde hij uit waarom bedrijven hun servers begonnen af te stoten en in welke gevallen het gebruik van servers nog steeds haalbaar is.Dit en nog veel meer werd besproken in die aflevering, en de meest interessante ideeën hebben we voor u verzameld in dit artikel.Serverloos computing: Wat is het?Het kernconcept van serverloos betekent niet dat er geen servers zijn. Ze zijn er nog steeds, beheerd door providers, niet rechtstreeks door bedrijven. Het idee van deze technologie vertegenwoordigt een extra laag van abstractie. Alles begon met servers, ging vervolgens over naar virtuele machines, gevolgd door Infrastructure-as-a-Service (IaaS) en Platform-as-a-Service (PaaS). Serverloos gaat een stap verder door alleen de essentiële operationele containers te leveren die nodig zijn om uw taken uit te voeren.Een belangrijk aspect van serverloos is Function-as-a-Service (FaaS). Net als bij microservices wordt elke functie onafhankelijk beheerd en geschaald. U kunt individuele code-eenheden bouwen, implementeren en schalen zonder u zorgen te hoeven maken over het hele systeem. Als het verkeer piekt, schalen serverloze platforms automatisch op door kopieën van de functie te maken om de belasting te verwerken. Zodra het verkeer afneemt, past het platform zich aan door terug te schalen.Met serverloos betaalt u alleen voor de daadwerkelijk gebruikte rekentijd en hoeft u de infrastructuur niet zelf te beheren. Het platform schaalt volgens uw behoeften, waardoor het efficiënt en kosteneffectief is.Met andere woorden, met serverloze technologie besteedt u in feite een deel van uw infrastructuur uit om deze lichter, efficiënter en responsiever te maken, beter op elke denkbare manier.Michael deelde zijn ervaring met de overstap naar serverloze technologie tijdens zijn werk bij startups. Zijn doel was om kosteneffectieve oplossingen te vinden die zouden meegroeien met de bedrijven. De eerste overstap naar serverloos was niet gepland. Het gebeurde gewoon vanzelf. Michaels aanpak van software was altijd gebruikersgericht. Dit betekent dat hij begint met het bouwen van de front-end en UX om snel concepten te valideren en feedback van gebruikers te verzamelen.Een van de startups waar hij mee werkte, begon als een progressive webapplicatie. Toen het product evolueerde, realiseerde het team zich dat ze een backend nodig hadden, en serverloos was de logische keuze om hun groei te ondersteunen.Nadelen van serverloos gaanHoewel het idee van serverloos zeer aantrekkelijk klinkt, moeten bedrijven zich ook bewust zijn van mogelijke nadelen.Ze worden duidelijk wanneer u controle op een laag systeemniveau op een zeer specifieke manier moet uitvoeren. Hoewel u parameters zoals geheugentoewijzing kunt aanpassen op platforms zoals GCP, AWS of Azure, heeft u geen volledige toegang tot het onderliggende systeem. Bovendien kunt u het zicht verliezen op het schaalproces. Het kan bijvoorbeeld onmogelijk zijn om te controleren hoeveel exemplaren van uw functie op een bepaald moment actief zijn. Dit gebrek aan goede controle over schalen en drempels kan een uitdaging zijn.Een ander probleem is het koude-startprobleem. Wanneer een functie wordt geactiveerd, moet deze vaak opstarten, meestal met behulp van iets zoals een Docker-container. Deze opstart duurt even (het kunnen een paar seconden zijn). Dit leidt tot vertraging voordat de functie verkeer kan verwerken, wat merkbaar kan zijn voor gebruikers.Observeerbaarheid wordt cruciaal in serverloze omgevingen. Zonder directe toegang tot het systeem moet u vertrouwen op externe tools om uw code en infrastructuur te monitoren. Als zich een probleem voordoet, kan het moeilijk zijn om de oorzaak te achterhalen zonder goede monitoring.Serverloos is geweldig voor kleine, onafhankelijk beheerde functies. Maar het heeft beperkingen voor langlopende services (vaak beperkt tot 5 minuten) of toepassingen die extreem lage latentie vereisen. Hoewel serverloos enorme schaalbaarheid biedt, kan de kleine vertraging bij het opstarten een zorg zijn.Wanneer is serverloos een goede optie voor u? Serverloos-eerst aanpakZoals bij elke technologie is het essentieel om uw use-case zorgvuldig te overwegen voordat u voor serverloos kiest.Michael gaf toe dat hij een serverloos-eerst aanpak voorstaat, vooral voor nieuwe projecten. Hij gelooft dat de meeste bedrijven en projecten standaard met serverloos moeten beginnen. Wanneer u twijfelt over de toepassing of net begint, moet serverloos de eerste keuze zijn. U moet alleen een andere architectuur overwegen wanneer u begrijpt waarom serverloos mogelijk niet geschikt is. Dit kan relevant zijn, niet voor het hele project, maar voor specifieke onderdelen ervan.Een belangrijke reden voor het implementeren van de serverloos-eerst aanpak is dat deze technologie u sneller laat bouwen. U besteedt minder tijd aan het opzetten van infrastructuur. Hierdoor kunt u snel uw project starten. Bovendien schaalt deze technologie automatisch. Dus als uw project onverwachte verkeerspieken ervaart, kan het deze met minimale inspanning verwerken.Door te beginnen met de serverloos-eerst aanpak kunt u zich richten op het presenteren van uw product aan gebruikers terwijl u het verkeer beheert. Dit geeft u de flexibiliteit om te leren wat wel en niet werkt, zonder u zorgen te hoeven maken over infrastructuurknelpunten.Michael noemde ook het volgende geval.Amazon staat bekend om het gebruik van serverloze infrastructuur in zijn videostreamingdienst. Het bedrijf publiceerde ooit een artikel waarin werd uitgelegd hoe ze stopten met serverloos voor één onderdeel van die service. Het artikel werd echter breed verkeerd geïnterpreteerd. Vanwege de uitgelokte reactie trok Amazon het uiteindelijk in. Ondanks het misverstand was het artikel een geweldige technische uitleg van die beslissing.Het bedrijf legde uit dat het specifieke onderdeel van het project enkele vereisten had die hun serverloze infrastructuur niet kon waarmaken. Daarom veranderden ze de architectuur van alleen dat ene onderdeel. Dit hielp hen geld te besparen, de gebruikerservaring te verbeteren en het systeem efficiënter te maken.Volgens Michael is dit een perfect voorbeeld van de serverloos-eerst aanpak. Amazon kon de service maanden of zelfs jaren voor klanten bouwen en uitvoeren voordat ze beseften dat ze een andere oplossing nodig hadden. Ze hadden de tijd om te leren, een betere aanpak te ontwerpen en deze succesvol te implementeren. Dit is volgens hem een enorm succesverhaal voor serverloos.Waarde van serverloos computingEen van de belangrijkste economische voordelen van serverloos, vooral voor startups, is de kostenefficiëntie. Veel startups investeren zwaar in infrastructuur voordat ze ook maar één klant hebben. Met serverloos blijven de infrastructuurkosten laag tot het verkeer toeneemt, waardoor de uitgaven kunnen meeschalen met de inkomsten. Dit model zorgt ervoor dat bedrijven alleen betalen voor wat ze gebruiken, waardoor de kosten in lijn blijven met de groei.Een ander groot voordeel is flexibiliteit. In tegenstelling tot monolithische architecturen, waar componenten strak geïntegreerd zijn, zijn serverloze systemen zeer modulair en gebeurtenisgestuurd. Functies, databases en services werken onafhankelijk, waardoor het gemakkelijker is om specifieke delen van het systeem naar behoefte te schalen, te reorganiseren of te optimaliseren. Als twee functies nauwere integratie nodig hebben, kunnen ze eenvoudig worden aangepast zonder de hele architectuur te herstructureren.Beginnen met een modulaire serverloze aanpak stelt bedrijven in staat zich in de loop van de tijd gemakkelijker aan te passen. Het is veel eenvoudiger om onafhankelijke services samen te voegen wanneer nodig, dan om strak gekoppelde componenten in een monolithisch systeem te ontwarren. Deze aanpasbaarheid maakt serverloos een ideale keuze voor bedrijven die efficiënt willen schalen terwijl ze wendbaar blijven.Concept van "goeie" codeVolgens Michael is een belangrijke test voor aanpasbaarheid in software of een stuk code kan worden verwijderd zonder de rest van de applicatie te verstoren. Het maakt niet uit of u een nieuwe implementatie moet introduceren, een functie moet updaten of functionaliteit moet verbeteren, in de meeste gevallen zal code moeten worden vervangen. Flexibiliteit is essentieel, en goed gestructureerde code moet naadloze aanpassingen mogelijk maken.In een modulaire architectuur, waar functies onafhankelijk worden geïmplementeerd, is het verwijderen of vervangen van een functie eenvoudig. Als een service niet langer nodig is, kan deze worden verwijderd zonder andere componenten te beïnvloeden. Als een update nodig is, kan een nieuwe functie worden geïntroduceerd zonder grote verstoringen.Soms ligt het probleem echter niet in de functie zelf, maar in het proces erachter. Om de gebruikerservaring te verbeteren, is het vaak voordelig om bepaalde operaties op de achtergrond af te handelen terwijl gebruikers naar de volgende stap kunnen gaan. Zelfs wanneer latentie een zorg is, kunnen effectieve oplossingen vertragingen maskeren en een soepele en responsieve ervaring garanderen.Is serverloze technologie alleen voor startups?Hoewel serverloos computing vaak wordt geassocieerd met startups, is het ook zeer waardevol voor grote ondernemingen (zo niet nog meer). Enkele van de grootste gebruikers van serverloze technologie zijn eigenlijk de bedrijven die het leveren: Google Cloud, Amazon Web Services (AWS) en Microsoft Azure. Deze techreuzen hebben serverloos computing niet alleen voor startups gecreëerd. Ze gebruiken het zelf ook uitgebreid.Een van de belangrijkste redenen waarom serverloos op schaal zo voordelig is, is wendbaarheid. Het stelt ondernemingen in staat nieuwe functies en services te implementeren zonder direct gebonden te zijn aan complexe infrastructuurwerkzaamheden. Hoewel deze bedrijven zwaar investeren in infrastructuur en enkele van de beste hardwarespecialisten ter wereld in dienst hebben, hoeven hun servicedevelopers zich niet te richten op hardwarebeheer. Serverloos stelt hen in staat applicaties sneller te bouwen en te implementeren en innovatiecycli kort en efficiënt te houden.Grote ondernemingen moeten ook vaak omgaan met doorlopende upgrades van verouderde systemen. Veel bedrijven werken in een continu proces van het vervangen van verouderde platforms door moderne oplossingen. Serverloos biedt een strategische manier om modulaire, schaalbare services in deze overgangen te introduceren. Door serverloze technologie geleidelijk te integreren, kunnen bedrijven monolithische architecturen opbreken, infrastructuuroverhead verminderen en een flexibeler en efficiënter systeem creëren. En dit alles is mogelijk zonder een grootschalige herziening.Toekomst van serverloze technologieEen paar jaar geleden was serverloos computing omgeven door aanzienlijke hype en sommige mensen geloofden dat serverloos voor alles kon worden gebruikt (wat niet waar is). Nu lijkt deze hype voorbij te zijn, omdat we een zogenaamd plateau hebben bereikt. Sommige ontwikkelaars zijn er mogelijk helemaal niet mee bekend. Serverloze architectuur is echter geen voorbijgaande trend. Het is hier om te blijven. De vraag is niet of serverloos relevant blijft, maar eerder hoe wijd het wordt geadopteerd en in welke vorm.In de komende jaren wordt verwacht dat meer bedrijven een serverloos-eerst aanpak zullen adopteren, waarbij serverloos de standaardkeuze is tenzij specifieke behoeften anders vereisen. Deze verschuiving zal echter niet over de hele linie plaatsvinden, omdat verschillende bedrijven uiteenlopende infrastructuurbehoeften hebben.Het is moeilijk om voorspellingen te doen voor de hele industrie, omdat serverloos slechts één van de vele beschikbare architectuurkeuzes is. Na verloop van tijd kan de term "serverloos" zelf vervagen, waarbij de focus verschuift naar bredere cloud-native patronen in plaats van een aparte categorie.Een ander belangrijk veranderingsgebied kan het prijsmodel zijn. Tegenwoordig werkt serverloos voornamelijk op basis van betalen-per-gebruik. Dit biedt kostenefficiëntie en schaalbaarheid. Bedrijven kunnen echter ook mogelijkheden zien om kosten te verlagen door capaciteit in bulk in te kopen. Dit zal vrij vergelijkbaar zijn met traditionele cloudcomputing-modellen waarbij het vooraf reserveren van resources kosten-effectiever kan zijn. Deze verschuiving kan bedrijven helpen hun uitgaven te optimaliseren terwijl ze nog steeds de voordelen van serverloze technologie benutten.Daarnaast legde Michael uit dat serverloos computing zich zal blijven ontwikkelen. Het is zeer waarschijnlijk dat we nieuwe patronen zullen zien ontstaan om de adoptie te stroomlijnen. Nu moet elk bedrijf zijn eigen aanpak uitvinden. Toch kunnen gevestigde best practices en frameworks serverloze implementaties begeleiden en deze technologie een nog levensvatbaardere optie maken voor bedrijven van alle groottes.Uitdagingen en kansen gepresenteerd door opkomende technologieënToen hij sprak over de impact die nieuwe technologieën op de wereld kunnen hebben, stelde Michael dat de gevolgen van de adoptie van sommige innovaties behoorlijk zorgwekkend kunnen zijn.Machine learning (ML) bestaat al tientallen jaren, maar grote taalmodelen (LLM's) zijn nog relatief nieuw. Hoewel ze specifieke sterke en zwakke punten hebben, maakt de huidige hype het moeilijk om hun meest effectieve use-cases volledig te beoordelen. Naarmate de technologie volwassener wordt, zal een duidelijker inzicht ontstaan in waar LLM's echt efficiënt in zijn en waar hun beperkingen liggen.Naast technische mogelijkheden is een cruciaal aspect van het evalueren van elke architectuurkeuze de impact op de wereld. En hier moeten we ze niet alleen beschouwen in termen van prestaties en kosten, maar ook duurzaamheid. Energieverbruik, CO2-voetafdruk en ecologische impact zijn allemaal essentiële overwegingen.Het vermogen om geïnformeerde beslissingen te nemen over het minimaliseren van negatieve effecten en het versterken van positieve is cruciaal. Wanneer het echter om LLM's gaat, ontbreekt dit niveau van controle nog, wat zorgen opwerpt over hun langetermijnhaalbaarheid vanuit een milieuperspectief.Serverloos computing biedt daarentegen een meer duurzame aanpak voor infrastructuur. Het optimaliseert inherent het resourcegebruik en schaalt alleen wanneer nodig. Het runnen van dedicated servers kan daarentegen leiden tot verspillend energieverbruik, waardoor serverloos een levensvatbaardere optie is voor het verminderen van CO2-voetafdrukken.Hoe de juiste infrastructuur te kiezenAan het einde van hun discussie vroeg Max Michael ook om zijn aanbevelingen te delen voor bedrijven die het type infrastructuur voor hun systemen moeten kiezen.Volgens de expert zou de bestaande vaardigheden van uw team een sleutelfactor moeten zijn. Natuurlijk is het mogelijk om een team te pushen om te leren, zich aan te passen en te groeien. Het benutten van hun huidige expertise kan echter vaak de meest efficiënte aanpak zijn. Als uw team diepgaande kennis heeft in een specifiek gebied, kan het logisch zijn om rond die kracht te bouwen in plaats van een overgang naar een onbekende technologiestack af te dwingen.Michael noemde dat sommige bedrijven infrastructuurbeslissingen nemen die vereisen dat ze volledig nieuwe techteams inhuren alleen om de verschuiving te ondersteunen. Hoewel dit nieuwe expertise kan brengen, introduceert het ook risico's, kosten en mogelijke verstoringen.Een andere cruciale overweging is risicobeperking. Vertrouwen op één locatie voor serverbeheer of cloudservices kan kwetsbaarheden creëren veroorzaakt door storingen, beveiligingsinbreuken of fysieke rampen. Een robuuste disaster recovery-strategie is essentieel om bedrijfscontinuïteit te waarborgen.Voor hoge beschikbaarheid en veerkracht moeten bedrijven multi-cloudstrategieën overwegen. Dit kan betekenen:Meerdere cloudproviders gebruiken om afhankelijkheid van één leverancier te verminderen;Containers die over verschillende cloudomgevingen worden geïmplementeerd.Een multi-cloudaanpak kan de betrouwbaarheid en prestaties aanzienlijk verbeteren. Het vereist echter investeringen in tools, expertise en governance om de complexiteit effectief te beheren.Zoals u kunt zien, kan de implementatie van elke technologie (zelfs de meest veelbelovende) gepaard gaan met een reeks valkuilen. En het is altijd beter om zich er van tevoren bewust van te zijn.Als u meer wilt leren over technologische innovaties die naar verwachting de wereld zullen veranderen, mis dan de volgende afleveringen van de Innovantage-podcast niet!

Een van de doelstellingen van de Innovantage-podcast is bedrijven helpen beter te begrijpen wat er gebeurt in de digitale wereld en hoe ze technologische vooruitgang kunnen benutten om hun processen te verbeteren en op lange termijn voordelen te behalen. Deze aflevering sluit perfect aan bij dit doel, omdat deze gewijd is aan digitale transformatie in bedrijven en de meest efficiënte aanpakken ervan.Om dit onderwerp te behandelen, nodigde Max Golikov, de presentator van de podcast en CBDO bij Sigli, Stijn Viaene uit voor een gesprek.Momenteel is Stijn professor en partner aan de Vlerick Business School & KU Leuven. Een van de kernthema's waar hij aan werkt, is het onderzoeken van de beste manieren om bedrijfswaarde te creëren met investeringen in technologie. Zijn carrière begon 25 jaar geleden met onderzoek naar verzekeringsfraude. Enkele jaren later, toen het concept van digitale transformatie opkwam, richtte Stijn zich hierop. Inmiddels werkt hij al meer dan tien jaar in dit domein, wat hem veel ervaring en een diepgaand inzicht in de bijzonderheden van dit proces heeft opgeleverd.Wat is digitale transformatie?Digitale transformatie is tegenwoordig een hot topic. In veel bedrijven bestaat echter nog steeds veel verwarring en onenigheid over wat het eigenlijk inhoudt. Voor sommigen houdt dit proces de implementatie van technologische oplossingen in hun bedrijfsvoering in. Maar alleen het gebruik van technologie, zelfs de nieuwste, maakt dit gebruik nog niet transformatief.Volgens Stijn is digitale transformatie een strategische manier om te reageren op de dreiging van overleving en de kans om te floreren in een digitale economie. Het hoofdidee achter de implementatie van technologische oplossingen moet zijn een organisatie te verbeteren.Wat is het belangrijkste verschil tussen digitale transformatieprojecten en gewoon technologische projecten?Stijn legde uit dat digitale transformatieprojecten niet alleen nieuwe oplossingen zijn waarin je investeert. Het zijn niet alleen mooie dingen die spannend of trendy lijken. Ze moeten altijd gebaseerd zijn op een strategie en een duidelijke visie op hoe je je onderneming zult hervormen tijdens hun realisatie.Natuurlijk kunnen bedrijven tegenwoordig, met zoveel nieuwe producten en tools, overweldigd raken door al deze keuzes. Maar ze allemaal tegelijk implementeren levert geen waarde op. Het is veel belangrijker om niet alleen trends te volgen, maar een doordacht plan te maken voor een duurzame transformatie op lange termijn.Hoe plan je transformatie in een snel veranderende technologische wereld?Het is vrij duidelijk dat de digitale wereld zeer dynamisch is. Daarom moeten mensen die digitale transformatie in hun organisatie voorbereiden, op de juiste manier naar zaken kijken om de beste aanpak voor dergelijke veranderingen te vinden. Stijn deelde hierbij drie tips.Acceptatie van de realiteit. We leven in een VUCA-wereld (volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit). We kunnen niet ontkennen dat er tegenwoordig veel turbulentie is en dat het onmogelijk is om je ervoor te verstoppen of ervan weg te lopen. Het heeft geen zin te wachten tot iemand met een magisch recept komt dat alle problemen oplost. Als je die turbulentie beter kunt navigeren dan je concurrenten, win je het spel. Daarom is het eerste wat je moet doen accepteren dat de wereld turbulent is. Maar tegelijkertijd biedt deze situatie veel kansen om de concurrentie te winnen.Systemische kijk op veranderingen. Je moet ook de aard van de verandering waarin je terechtkomt, correct begrijpen. De aard van deze verandering is systemisch. Dit betekent dat digitale transformatie niet alleen een taak is voor je technologieafdeling of marketingteam. Digitale transformatie moet alle elementen en niveaus van je organisatie omvatten.De juiste mindset. Een van de slechtste dingen die mensen aan het begin van zo’n transformatietraject kunnen doen, is een gemakkelijke uitweg zoeken. Er is geen enkele toolkit voor het uitvoeren van transformatie. Mensen moeten begrijpen dat er veel werk te doen is en hierop voorbereid zijn.Digitale transformatie is niet iets wat je in één of twee jaar kunt doen. Dit proces stopt niet. Het is niet zomaar een project met duidelijke tijdsframes. Er zal een continue stroom van digitale kansen en bedreigingen komen in de toekomst, en zoals Stijn uitlegde, hieraan komt geen einde.Uitdagingen en bijzonderheden van digitale transformatie voor MKB’sDe transformatietrajecten van grote ondernemingen en kleine en middelgrote bedrijven zijn heel verschillend. Dit wordt verklaard door de eigenaardigheden van dergelijke organisaties en de mogelijkheden die voor hen beschikbaar zijn.Het belangrijkste verschil houdt verband met het feit dat kleinere bedrijven beperkter zijn in middelen. Daarom is het voor hen belangrijker om zich op bepaalde projecten en initiatieven te concentreren. Ze kunnen niet veel aandacht aan veel dingen tegelijk besteden. Dit kan een uitdaging vormen voor dergelijke bedrijven.Maar tegelijkertijd hebben ze meer mogelijkheden om in partnerschappen met andere organisaties te werken. Kleinere bedrijven zijn meestal meer bereid om samen te werken dan grote bedrijven, die samenwerking vaak zien als een zwakte of een kans om te domineren.In werkelijkheid ligt voor veel bedrijven de kracht juist in allianties en partnerschappen in een ecosysteem van gelijken.Partnerschappen kunnen (en moeten) win-win zijn, wat betekent dat beide partijen niet alleen naar de voordelen moeten kijken, maar ook bereid moeten zijn hun inspanningen en middelen in dergelijke gezamenlijke projecten te investeren.Korte-termijnwinsten in balans brengen met een lange-termijnstrategieEen van de grootste uitdagingen bij digitale transformatie voor iedereen is het overwinnen van de mentaliteit die korte-termijnwinsten vooropstelt. Veel organisaties streven naar onmiddellijke resultaten, vaak ten koste van waarde op lange termijn. Deze mentaliteit staat haaks op succesvolle digitale transformatie, omdat echt succes consistente investeringen in infrastructuur, processen en cultuurverandering vereist.Maar ook korte-termijnwinsten volledig negeren is geen oplossing. De menselijke psychologie vraagt om directe bevrediging. Daarom kunnen snelle successen af en toe helpen om motivatie en betrokkenheid te behouden. Het belangrijkste is om deze korte-termijnsuccessen te zien als stappen naar het grotere doel, zodat ze aansluiten bij de lange-termijnstrategie.Hoe verander je de mindset in een organisatie?Stijn benadrukte dat het veranderen van de mindset van een organisatie een van de moeilijkste uitdagingen is voor leiders tijdens digitale transformatie. Het belangrijkste is niet om de bestaande cultuur te bestrijden, maar ermee te werken. Leiders moeten het gat tussen de huidige mindset en de ideale mindset identificeren en vervolgens strategieën plannen om dat gat te overbruggen. Dit houdt in dat je je gevechten verstandig kiest, omdat sommige gebieden in het begin niet de moeite waard zijn om te veranderen, terwijl andere veel aandacht vereisen.Goede leiders moeten ook beseffen dat ze niet iedereen kunnen veranderen. Het is essentieel om mensen die weerstand bieden tegen verandering te identificeren en manieren te vinden om hun invloed te beperken of indien nodig afscheid te nemen. Het is veel beter om energie te steken in mensen die openstaan voor verandering en in nieuwe medewerkers die frisse perspectieven meebrengen en aansluiten bij de gewenste mindset. Dergelijke mensen kunnen als agenten van verandering fungeren.Talent blijft een van de meest waardevolle middelen voor organisaties die een digitale transformatie ondergaan. De wereldwijde concurrentie om geschoolde werknemers, vooral in de technologiesector, is groot. Organisaties hebben een duidelijke talentstrategie nodig om de vaardigheden aan te trekken, te behouden en te ontwikkelen die nodig zijn voor succes in het digitale tijdperk.Duizenden mensen vandaag ontslaan in de hoop ze morgen weer aan te nemen, is noch eerlijk noch duurzaam. Duizenden mensen vandaag ontslaan in de hoop ze morgen weer aan te nemen, is noch eerlijk noch duurzaam. Het kan de reputatie van het bedrijf schaden en leiden tot verlies van cruciaal talent aan concurrenten.AI: Ja of Nee voor digitale transformatie?Volgens Stijn bevinden we ons momenteel op een punt waarop veel mensen beseffen dat bepaalde aannames over AI die ze in het verleden hebben gemaakt, niet langer per se waar zijn.Een van die aannames heeft betrekking op hoe AI kan worden toegepast. Velen van ons dachten dat mensen altijd verantwoordelijk zouden blijven voor alles wat creativiteit en nieuwsgierigheid vereist, terwijl technologie routinematig en saai werk zou uitvoeren.Maar sinds 2012–2013, toen de wereld net begon te praten over digitale transformatie, is deze illusie geleidelijk verdwenen. Nu, met modellen zoals ChatGPT, zijn veel meer dingen mogelijk dan we verwachtten.Tegenwoordig horen we de beste schrijvers zeggen dat de mooiste gedichten die ze de afgelopen jaren hebben gelezen, door een AI zijn geschreven. Dit bewijst dat AI daadwerkelijk creatieve taken kan uitvoeren.Interessant is dat er in de context van de mogelijkheden van deze technologie ook veel gesproken wordt over de aard van onze menselijkheid, onze rol en onze echte verschillen met AI. Er zijn ook vragen over de ethische principes achter het gebruik van deze technologie en de risico's die bedrijven en samenlevingen nemen bij de introductie van AI.Stijn gelooft dat we, voordat we kunstmatige intelligentie gaan gebruiken, antwoorden moeten vinden op een reeks belangrijke vragen.Hoe zullen we AI gebruiken? Zullen we het alleen inzetten om werk te automatiseren, of zullen we de augmentatie van mensen in de werkomgeving prioriteit geven?In feite sluit de tweede optie automatisering niet uit. Maar het plaatst automatisering op het niveau van ondersteuning voor augmentatie. Hier benadrukte Stijn dat de businesscases voor AI-augmentatie totaal anders zullen zijn dan die voor AI-automatisering.Mensen zoals Elon Musk hebben een behoorlijk transformerende visie op de toekomst. Ze hebben al geprobeerd complete fabrieken te bouwen die zonder werknemers zouden moeten draaien. Dergelijke fabrieken werkten niet. Maar dat kwam niet omdat de mensen achter deze projecten er niet in geloofden. Het kwam gewoon omdat de technologie nog niet klaar was.In de toekomst zal het van cruciaal belang zijn voor leiderschap en bedrijven om hun werkelijke standpunt over de relatie tussen menselijke werknemers en technologie te tonen. Dit is een belangrijk punt dat hun visie op de toekomst toont, niet alleen voor hun bedrijven maar ook voor de samenleving als geheel.Als veel bedrijven Musk's principes volgen, zal de verdeling van welvaart in de wereld ongelooflijk ongelijk zijn. Op basis van hun visie bepalen bedrijven in welke technologieën ze zullen investeren. Het verband tussen deze keuzes en het overleven van bedrijven wordt zeer nauw.Stijn legde uit dat hij, als hij vandaag een beslissing over dergelijke investeringen zou moeten nemen, geld zou steken in het omvormen van een bedrijf tot een lerende organisatie. In zo’n organisatie gelooft iedereen sterk dat leren deel uitmaakt van hun werk.Top tips voor digitale transformatieconsultantsTegenwoordig nodigen veel bedrijven die digitale transformatie plannen externe consultants of bedrijven uit om hen door dit traject te begeleiden. Omdat Stijn vaak als zo’n coach en consultant optreedt, vroeg Max hem om praktische aanbevelingen voor mensen die voor dergelijke taken worden ingehuurd.Tip 1. Het belangrijkste wat elk bedrijf dat dergelijke diensten levert moet doen, is een goed antwoord voorbereiden op de vraag: "Wat maakt jou de beste digitale transformatiepartner voor je klanten?". En nog belangrijker is dat het antwoord niet mag verschillen wanneer dezelfde vraag aan een willekeurige medewerker van het bedrijf wordt gesteld.Tip 2. As a consultant, you need to have, demonstrate, and help to develop certain mindsets. Given this, consultants shouldn’t say “yes” to everything a customer asks them for. Consultants should be ready to be sparing partners. They need to be critically constructive. They should walk away when they really think that something is not going to work, while customers still insist on their own vision. It can be very tough because some good money might be involved. Nevertheless, namely, this can help to create the right reputation.Tip 2. Als consultant moet je bepaalde mindsets hebben, tonen en helpen ontwikkelen. Daarom moeten consultants niet overal "ja" op zeggen wat een klant vraagt. Consultants moeten bereid zijn om spaarzame partners te zijn. Ze moeten kritisch constructief zijn. Ze moeten weglopen als ze echt denken dat iets niet gaat werken, terwijl klanten bij hun eigen visie blijven. Dit kan heel moeilijk zijn omdat er veel geld mee gemoeid kan zijn. Toch kan juist dit helpen om de juiste reputatie op te bouwen.Tip 3. Er is ook concurrentie tussen consultants. Daarom is het erg belangrijk om op te vallen tussen bedrijven met vergelijkbare diensten. Om dit te doen, is het nodig om nauw contact met klanten te leggen en hen deel uit te laten maken van je tribe.Aanbevelingen voor executivesStijn understands the needs and challenges of all parties that can be involved in the process of digital transformation. In the discussion with Maxim, he also shared his ideas that can be helpful for executives who are planning to start digital transformation at their organizations.Stijn begrijpt de behoeften en uitdagingen van alle partijen die betrokken kunnen zijn bij het proces van digitale transformatie. In het gesprek met Maxim deelde hij ook ideeën die nuttig kunnen zijn voor executives die digitale transformatie in hun organisatie willen starten.Je referentiepunt voor wat goed is, moet buiten het bedrijf liggen. Denk nooit dat je alle benodigde mensen al aan tafel hebt. Wat goed is, ligt vaak buiten de grenzen van je bedrijf. Daarom moet je je strategie en doelen baseren op wat je buiten de organisatie ziet, niet binnenin.The right mindset matters not only for consultants but for executives as well. It’s very important to make transformational changes part of it.De juiste mindset is niet alleen belangrijk voor consultants, maar ook voor executives. Het is erg belangrijk om transformerende veranderingen hier deel van te laten uitmaken.Een andere cruciale taak is het in evenwicht brengen van de volgende paradox. Als een groot leider wordt van je verwacht dat je een eigen visie hebt en mensen kunt inspireren. Maar aan de andere kant moet je ook nederig zijn. Je moet kunnen luisteren naar de buitenwereld, naar je mensen en de bestaande zwaktes in je organisatie zien om te bepalen hoe ze getransformeerd kunnen worden. Je moet de balans vinden tussen nederigheid en visie.AfsluitingOp het eerste gezicht lijkt het misschien alsof digitale transformatie vooral om technologie draait. Maar zoals Stijn Viaene uitlegde, gaat succesvolle digitale transformatie niet alleen daarover. Het gaat ook om mensen, hun mindsets en hun benadering van verandering. Door te focussen op visie, talent en strategisch evenwicht kunnen organisaties de complexiteit van digitale transformatie navigeren en zich positioneren voor duurzaam succes in het digitale tijdperk.Als je meer details van dit gesprek wilt weten, raden we je aan om de volledige versie van deze podcast te beluisteren. En om meer te leren over bedrijfsleven en technologie in de moderne wereld, mis de volgende afleveringen van de Innovantage podcast met Max Golikov niet.

De afgelopen jaren heeft AI zijn positie behouden als een van de meest veelbelovende en breed besproken technologieën. Interessant genoeg trekt het niet alleen de aandacht van technische experts, maar ook van mensen ver verwijderd van de technologiewereld. Waarom gebeurt dit? Wat drijft de hype rond AI? Om deze en vele andere vragen te bespreken, nodigde Max Golikov, de host van de Innovantage-podcast en de CBDO bij Sigli, AI-experts uit in zijn studio. De gasten van deze aflevering waren William De Prêtre, Hoofd AI bij AllKind Group, en Artem Pochechuev, Hoofd Data en AI bij Sigli.Beide werken al jarenlang met kunstmatige intelligentie.Tijdens hun carrières hebben ze verschillende ontwikkelingsfasen van AImeegemaakt. Voor deze aflevering wilden ze hun visie delen over wat er nu metdeze technologie gebeurt en wat we in de komende jaren kunnen verwachten. Zelegden ook de belangrijkste uitdagingen uit die organisaties kunnen tegenkomenbij het integreren van AI in hun oplossingen. Deze inzichten zullen zeer nuttigzijn voor iedereen die overweegt AI in hun bedrijven te implementeren, nu of inde toekomst.Opleiding als de belangrijkste stap naar AI-implementatieOmdat zowel Artem als William een zeer rijke ervaring hebbenmet AI-projecten in hun bedrijven, vroeg Maxim hen naar de belangrijkstevoorwaarden voor een succesvolle AI-implementatie. Hun antwoorden kunnenverrassend zijn voor een groot deel van het publiek. Beide experts noemden dathet eerste wat gedaan moet worden voordat AI wordt geïntroduceerd, het opleidenvan mensen over wat AI eigenlijk is. Als je willekeurige mensen vraagt naar hunbegrip van kunstmatige intelligentie, zullen ze zeggen dat het ChatGPT is. Inwerkelijkheid gaat AI en de toepassingen ervan veel verder dan dit.Het probleem is dat veel mensen die AI willen gebruikentegenwoordig zeer beperkte kennis van deze technologie hebben. Als gevolgkunnen ze de beste toepassing ervan niet vinden. AI gebruiken alleen omdat hetAI is, is echter de verkeerde aanpak.AI zelf is zeer efficiënt geworden. Maar het is niet nodigom het overal toe te passen. Veel oplossingen kunnen zonder. Volgens William:als je iets kunt oplossen met alleen je middelbare school statistiek, doe datdan en gebruik geen AI. Zo kun je jeAI-middelen inzetten voor wat echt AI vereist.De term "AI" is een krachtig marketinginstrumentgeworden. Je kunt iets perfect verkopen door alleen te zeggen dat het AI heeft, zelfs als het deze technologie helemaal niet gebruikt.Zoals Artem opmerkte, is bewustzijn het eerste wat nodig isbij besluitvorming over de implementatie van iets nieuws. Om iets aan te nemen,te beslissen dat je iets nodig hebt, of te beginnen met plannen, moet je jeervan bewust zijn. Daarom moet deze opleiding bedrijfsbreed zijn. Niet alleenpotentiële gebruikers, maar ook besluitvormers moeten worden opgeleid overtechnologische vragen.Het tweede waar je op moet focussen, is hetimplementatieproces van AI. Om deze technologie te implementeren, kun je nietzonder technisch onderlegde mensen. Deze mensen moeten kennis hebben van AI en bereid zijn om dieper inAI-onderwerpen te duiken. Veel bedrijven hebben liever een betrouwbaretechnologiepartner. Of ze kunnen ervoor kiezen om hun eigen engineers op teleiden die alle benodigde AI-taken aankunnen. Daarnaast moeten er specialistenzijn die het bedrijf helpen de juiste doelen en prioriteiten voor hunAI-projecten te bepalen.Hoe een nieuwe technologische oplossing te introducerenTegelijkertijd, wanneer je iets nieuws aan managerspresenteert en wilt dat ze je toestaan een nieuwe oplossing te implementeren,moet je klaar zijn om het volledige potentieel van deze innovatie te latenzien. Het is cruciaal om alles in eenvoudige termen uit te leggen, zodatiedereen je ideeën volledig begrijpt. Managers hoeven geen technische detailste kennen. Maar ze moeten wel weten welke waarde ze kunnen halen uit deintroductie van nieuwe technologieën.Het maakt niet uit wie een nieuw idee aandraagt: technischeexperts, zakelijke mensen of externe partners. Wat wel belangrijk is, is hoemensen het adopteren. Hoe begrijpen ze het? Hoe snel passen ze het toe in hetechte werk? Hoe vermijden ze potentiële risico's? Het maakt niet uit waar hetimplementatieproces precies begint. Het is veel belangrijker hoe je ermeedoorgaat.William noemde ook dat het succes van oplossingen vaakafhangt van de bijdragen van verschillende teams. Zijn bedrijf ontwikkeltinnovatieve producten voor studenten met verschillende behoeften, zoals deWeb2Speech-extensie die tekst hardop kan voorlezen. Daarom wordt het succes vandergelijke projecten bepaald door de interactie tussen input van engineers,input van mensen uit het onderwijs en input van het management. Er is constanteuitwisseling nodig om succes te hebben in de AI-markt.Belangrijkste uitdagingOver edtech-oplossingen sprekend, benadrukte William eenzeer belangrijk aspect dat veel mensen kunnen vergeten. Dergelijke oplossingenwerken met gegevens van kinderen. Daarom worden privacywetten, GDPR, de AI-acten andere gerelateerde regelgeving zeer belangrijk.Intuïtief weet je misschien dat het anonimiseren van jegegevens cruciaal is. Maar in de praktijk zal dit veel zaken voor jeingewikkelder maken.Je kunt echter niet vermijden om zorg te dragen voorgegevensbescherming. Het is echt nodig omdat je oplossing met heel veel zeergevoelige gegevens zal werken. En natuurlijk kun je het niet laten lekken, wantdat zou je reputatie ruïneren.Hoe wijdverspreider AI wordt, hoe meer aandacht bedrijvenmoeten besteden aan gegevensbeveiliging en privacybescherming.Helaas is dat iets wat engineers vaak over het hoofd zien,omdat ze gefocust zijn op het goed laten functioneren van AI en mogelijk dewaarde van bepaalde gegevens voor mensen vergeten.Hoe je je voorbereidt op werken met dataVolgens Artem onderschatten mensen vaak het belang van datain AI in het algemeen. Het speelt echter de belangrijkste rol. Zonder data iser geen AI. Zonder data kun je je AI/ML-modellen niet trainen die uitgroeientot een groot taalmodel (LLM). Je kunt niets trainen als je geen data hebt.Daarom komt data op de eerste plaats.Een van de belangrijkste stappen die nodig zijn voorAI-adoptie is de verschuiving naar een data-centrische aanpak. Helaas is datprecies wat bedrijven vaak missen.Natuurlijk hebben veel mensen gehoord van AI, maar ze zienhet als een soort duivel-in-een-doos die eruit kan springen en alles kan doenwat je nodig hebt. Maar zo werkt het niet. AI moet eerst met data wordengetraind voordat het iets voor je kan doen.In deze context noemde William een van de projecten van zijnbedrijf, bekend onder de codenaam Bulbasaur. Het is een AI-tutor die lerarenkan assisteren. Het kan worden gevoed met cursusmaterialen. En juist dezematerialen en hun kwaliteit zullen laten zien hoe goed je tool is. Als deoplossing niet genoeg data heeft, zal het je vraag niet kunnen beantwoorden.Maar deze situatie karakteriseert niet de oplossing zelf. Het laat alleen ziendat je het niet van relevante data hebt voorzien.Zonder voldoende data werkt het simpelweg niet.Dit principe geldt voor elke AI-gerelateerde taak. Het maakt niet uit of we het hebben over voorspellingen of clustering. Al dergelijke taken worden uitgevoerd op data.Zelfs als je wilt dat AI je presentatie herformatteert, moetje het eerst voeden met je scriptie, samenvattingen en andere presentaties.Hoe je je AI-behoeften correct definieertArtem legde uit dat hij AI-behoeften meestal in tweecategorieën verdeelt: een intern spoor en een extern spoor. Een intern spoorgaat over tools die je werknemers kunnen helpen hun gebruikelijke takenefficiënter uit te voeren en meer voordelen voor het bedrijf te brengen. Eenander ding zijn projecten die je als bedrijf aan je klanten verkoopt. Hier ishet belangrijk te begrijpen of je je projecten kunt verbeteren met AI-tools.Als besluitvormer sta je op een kruispunt en moet je kiezenwelke weg je inslaat. Het is van vitaal belang om de pijnpunten van potentiëlegebruikers duidelijk te detecteren. Dit geeft je inzicht in de exacte taken dieje oplossing moet uitvoeren. Tegelijkertijd moet je ook met engineers praten omhun mening te verzamelen over hoe dergelijke taken met technische oplossingenkunnen worden opgelost.Desalniettemin verloopt de introductie van innovaties nietaltijd soepel. William zei dat je ook weerstand tegen verandering kunttegenkomen, en niet alleen omdat je AI-oplossingen aanbiedt. In zijn praktijkwaren er soortgelijke gevallen met clouddiensten. Toen zijn bedrijf oplossingennaar de cloud begon te verplaatsen, waren veel klanten nogal verward door zo'nbeslissing. Nu klagen mensen echter behoorlijk over hun niet-cloudoplossingen.Gezien dit is het mogelijk om aan te nemen dat op eengegeven moment iemand niet tevreden zal zijn met tools die geen AI hebben.Je moet ook voorbereid zijn op situaties waarin het niethaalbaar is om een project voort te zetten dat in het begin goed leek. Dit kangebeuren omdat er niet genoeg middelen voor zijn of omdat het niet volledigwordt ondersteund door je bedrijf. William adviseerde om het niet weg tegooien, maar aan de kant te zetten. Het kan later nog steeds levensvatbaar zijnen je kunt er dan op terugkomen.Praktische tips voor AI-implementatieAan het einde van hun discussie vroeg Maxim de experts omhun aanbevelingen te delen met degenen die hun reis met AI willen beginnen."Omring jezelf met goede mensen. Opleid iedereen. Vindgoede partners," zei William. Hij raadde aan om alle beschikbare opties teverkennen. "Het pad naar de hemel is duidelijk. Ga verder en bouw jeladder. Dus zelfs als je nog niet in de hemel bent, kun je in ieder geval deengelen horen zingen," voegde hij eraan toe.Volgens Artem is de beste manier om professionals binnen eenbedrijf te laten groeien en hun expertise te benutten. Hij legde uit dattegenwoordig veel mensen bereid zijn je op te leiden om met AI te werken. Maarin werkelijkheid willen ze alleen maar snel geld verdienen. Dat is geensuccesvolle opleiding. Je hebt een fatsoenlijk persoon nodig die diep kan gaanen kennis kan delen. Dit is de meest effectieve manier om mensen om je heen enmensen in het bedrijf op te leiden.William benadrukte ook het belang van brancheconferenties enorganisaties die techbedrijven ondersteunen. Soms kunnen ze financieringverstrekken of je in contact brengen met de juiste mensen.De toekomst van AI: Wat is het?Het is interessant om te zien hoe de meningen van mensenover AI in de loop van de tijd veranderen. Aanvankelijk uitten leraren veelzorgen over kinderen die ChatGPT voor hun huiswerk gebruikten. Nu leggensommige leraren in België middelbare scholieren uit hoe verschillende soortenAI werken en helpen ze hen kleine AI-projecten te bouwen met kant-en-klarecomponenten. Dit alles geeft aan dat we binnenkort een nieuwe generatie zullenhebben voor wie AI gewoon deel uitmaakt van hun dagelijks leven.Natuurlijk is het erg moeilijk om de toekomst tevoorspellen, vooral in iets dat zo snel beweegt als AI. Toch is het mogelijk omenkele algemene aannames te doen op basis van wat er nu gebeurt.Volgens William zullen er bijvoorbeeld veel meer autonomesystemen en zelfrijdende auto's zijn. Maar hij denkt niet dat ze van Teslazullen komen, omdat er andere autofabrikanten zijn die al veel verder zijn methun autonome technologieën. Daarnaast zullen er meer autonome drones voormilitaire doeleinden zijn, evenals AI-persoonlijke assistent-agentsystemen,waarin kleine toegewijde agents samenwerken om grotere problemen op te lossen.Desalniettemin hoopt William dat we in de toekomst niet meerAI-gegenereerde afbeeldingen zullen zien. Volgens hem is een AI-gegenereerdeHollywood-blockbuster niet het beste idee. Hij zei dat we onze saaie taken aanAI moeten toewijzen, terwijl creatiever, leuker werk nog steeds door mensenmoet worden uitgevoerd.Artem voegde toe dat we generatieve AI moeten zien als eentool, niet meer of minder.Wat voorspellingen betreft, zei hij ook dat het nogalnutteloos is om ze te maken. Op dit moment is er veel discussie overAI-hallucinaties, maar 3 jaar geleden wisten we niet eens wat het kon zijn.Daarom is het vooral een verspilling van middelen wanneeriemand een raamwerk probeert te bedenken dat ons beschermt tegen dekwaadaardige AI van de toekomst. De toekomst kan anders blijken te zijn dan watwe nu verwachten.AfsluitingKunstmatige intelligentie is een zeer potentieelvolle enkrachtige technologie die, met de juiste aanpak, ons kan helpen veel taken vanverschillende soorten op te lossen.Maar zoals de experts adviseerden, moeten we geen microscoopgebruiken om spijkers in te slaan.Tegenwoordig zijn er veel dingen die mensen proberen op telossen met AI. Maar in werkelijkheid hebben dergelijke dingen geen geavanceerdeaanpak nodig en kunnen ze veel eenvoudiger worden opgelost.Een van de belangrijkste dingen die nodig zijn voorsuccesvolle AI-adoptie en -implementatie is uitgebreide opleiding van mensenover de basisvragen met betrekking tot deze technologie. Het is van vitaalbelang om te weten wat AI is en hoe het kan worden gebruikt om voordelen voorje organisatie te brengen.De Innovantage-podcast heeft een vergelijkbare rol. Het helpt om het bewustzijn van het publiek over verschillende zakelijke en technologische onderwerpen te vergroten, met een focus op AI en zijn mogelijkheden. Wil je meer leren? Mis dan onze volgende afleveringenniet!

Heb je ooit gedroomd van je eigen AI-assistent die alles over je weet en taken voor je kan uitvoeren? Dit kan in de nabije toekomst werkelijkheid worden, en dat is een van de onderwerpen die besproken worden in de 9e aflevering van de Innovantage-podcast. De presentator en CBDO van Sigli, Maxim Golikov, nodigde Maarten Verschuere uit in zijn studio, een data- en AI-professional met meer dan 20 jaar ervaring in dit vakgebied.Maarten sprak over zijn succesvolle project Clever, dat later werd overgenomen door Zoovu Ltd, en zijn nieuwe startup MentX.ai. Bovendien legde hij de kracht van opkomende technologieën uit en deelde hij praktische aanbevelingen voor ondernemers die aan hun zakelijke reis beginnen.In dit artikel noemen we de belangrijkste ideeën uit dit boeiende gesprek. Maar als je meer details wilt, nodigen we je uit naar ons YouTube-kanaal, waar je de volledige videoversie vindt.MentX: Is AI-gestuurd kennisdelen al hier?Tijdens zijn carrière werkte Maarten in verschillende landen in domeinen zoals datawetenschap en marketinganalyse. Hij had de kans om te zien hoe deze gebieden veranderden en welke nieuwe benaderingen werden geïntroduceerd naarmate technologieën evolueerden.In 2015 richtte hij Clever op, een algemeen data science-bedrijf dat later specifiek in chatbots ging. Waarom gebeurde dit? Maarten legde uit dat hij een ernstige kloof in de markt opmerkte en besloot deze aan te pakken.Maar nu zijn de tijden anders en vragen ze om nieuwe oplossingen. Met dit idee in gedachten startte Maarten MentX, dat AI-oplossingen naar een hoger niveau tilt door AI-versies van echte mensen te creëren.Als mensen communiceren we en besteden we veel tijd op werk en thuis aan het delen van informatie met anderen. Als iemand niet beschikbaar is voor klanten of intern, is er een duidelijke communicatiekloof. Mensen hebben informatie nodig, en wanneer een bepaalde specialist niet met hen kan praten, hebben ze geen andere keuze dan te wachten.Met AI kunnen dergelijke inefficiënties worden geëlimineerd.Wat het MentX-team gaat doen, is een volledige AI-versie van een bestaand mens creëren. Deze AI-versie zal niet alleen het uiterlijk en de stem van die persoon hebben, maar ook diens kennis en persoonlijkheid.Zal deze nieuwe versie van jezelf je volledig vervangen als je te moe bent? Waarschijnlijk niet. Het eerste doel van MentX is om specifieke doelen te dienen. Deze technologie kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een AI-versie te maken van een senior advocaat of consultant die niet alleen met collega's moet communiceren, maar ook met cliënten en studenten of stagiaires. Het is duidelijk dat deze experts niet 24/7 beschikbaar kunnen zijn. Maar het zal mogelijk zijn om hun kennis voor anderen toegankelijk te maken en deze continu beschikbaar te stellen.Met andere woorden, als een assistent advies nodig heeft om de eerste stappen van bepaalde taken te doorlopen, zal een AI-versie zeer nuttig zijn.Dit idee klinkt veelbelovend. Maarten gaf echter toe dat de technologieën voor de realisatie ervan er nog niet zijn. Hij en zijn partners geloven echt dat ze alle kennis en persoonlijkheid van mensen kunnen digitaliseren. Maar dat kan nu nog niet gebeuren. Volgens hun schattingen zal de ontwikkeling van dergelijke technologieën ongeveer 2 jaar duren.Desalniettemin kan het team vandaag pilots uitvoeren voor enkele specifieke componenten. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een video van iemand te maken en die videoversie vervolgens iets te laten zeggen met de stem van die persoon.Veel van de componenten die nodig zijn om AI-versies van mensen te creëren, werken al binnen een bepaalde scope. Nu probeert MentX ze allemaal samen te brengen.Kan AI onze efficiëntie en productiviteit echt verhogen?Natuurlijk zullen onze AI-versies ons niet voor altijd laten leven of supermensen maken. De ziel en creativiteit die we hebben, kunnen niet worden gekopieerd. Mensen zullen hun unieke waarde als persoonlijkheden blijven behouden. Toch kunnen dergelijke technologieën ons veel tijd besparen en ons (en anderen om ons heen) helpen efficiënter te werken.AI speelt zeker een enorme rol in de groei van onze productiviteit. Toch is dat niet uniek voor kunstmatige intelligentie. Het geldt absoluut voor elke technologie die je maar kunt bedenken.Maarten legde uit dat wij mensen van nature alleen basale fysieke vaardigheden hebben. We moeten technologieën uitvinden en onszelf verbeteren. Om sneller te bewegen, begonnen mensen paarden te gebruiken. Maar om zichzelf sneller en verder te verplaatsen, vonden ze auto's uit. Later introduceerden ze vliegtuigen. Nu werken bedrijven aan ruimteraketten die voor een breed publiek beschikbaar kunnen worden.AI is een grote uitvinding die de mensheid kan transformeren. Eigenlijk is deze transformatie al begonnen. Waar traditionele brouwerijen vroeger 100 mensen moesten aannemen, kunnen hun taken nu door slechts twee specialisten worden uitgevoerd. Dezelfde trend kan zeer snel naar kantoren komen.Met massale AI-adoptie zullen we hetzelfde werk sneller en met minder mensen kunnen doen.Betekent dit dat we met AI-implementatie gewoon kunnen ontspannen terwijl alle taken door robots worden uitgevoerd?Hoewel deze optie aantrekkelijk lijkt, denkt Maarten niet dat mensen dat zullen doen. Volgens hem zijn al deze veranderingen slechts het begin van een nieuw tijdperk. Mensen zullen nog steeds op zoek gaan naar nieuwe taken en banen om ons leven te vullen met nieuwe interessante projecten.“AI zal je vervangen”De naam van deze sectie, die overeenkomt met de titel van Maartens boek, kan je teleurstellen. Toch is het niet het juiste moment om op te geven. De auteur van het boek heeft een zeer duidelijke verklaring.Tegenwoordig kan AI veel voor ons doen. Het kan ons aanbevelen wat we moeten kijken, wat we moeten eten, wat we in de supermarkt moeten kopen, wanneer en waar we op vakantie moeten gaan, en nog veel meer. Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op de ervaring van de hele wereld. Alle gegevens die door AI-systemen worden verzameld, stellen hen in staat om geoptimaliseerde aanbevelingen te creëren voor alles in ons leven. En als we blindelings op al deze aanbevelingen vertrouwen, worden we simpelweg huisdieren van AI.Ja, als mensen zich erg comfortabel voelen omdat ze geen beslissingen zelf hoeven te nemen, dan zal AI hen in feite vervangen.Niet iedereen is daar echter klaar voor. In zijn boek biedt Maarten een alternatief voor degenen die niet vervangen willen worden. Mensen moeten de realiteit accepteren en meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen toekomst en hun eigen beslissingen.Het is ook belangrijk om deze situatie niet alleen vanuit een persoonlijk, maar ook vanuit een zakelijk perspectief te bekijken.Als je een bedrijf hebt, zijn er veel zaken om over na te denken. Gaat AI iets worden dat over je heen spoelt en je sector en industrie transformeert? Of ga jij degene zijn die de leiding neemt? Als de tweede optie geschikter klinkt, moet je bepalen hoe AI in je bedrijf zal worden gebruikt en hoe je het kunt inzetten om waarde te creëren voor je klanten en werknemers.In deze context is het erg belangrijk om de zogenaamde AI-angst te overwinnen en deze om te zetten in een AI-kans.Opkomende technologieën en chipontwikkelingMaarten noemde dat we de perfecte storm van technologieën betreden die tegelijkertijd opkomen. Het tempo van de ontwikkeling van nieuwe technologieën is absoluut krankzinnig geworden. En deze stelling verwijst niet alleen naar digitale innovatie, maar ook naar de fysieke infrastructuur en hardware.Chips van Nvidia waren bijvoorbeeld kritieke elementen in de groei van OpenAI en ChatGPT. Tegenwoordig zijn er enorme investeringen in chiptechnologie, omdat chips echt de volgende golf van innovatie aanjagen.In het gesprek met Max noemde Maarten dat hij erg onder de indruk is van de vooruitgang in datawetenschap in recente jaren. Maar bij het praten over opkomende technologieën benadrukte hij ook het belang van edge computing. Deze aanpak veronderstelt dat berekening en dataopslag dichter bij de locatie moeten worden gebracht waar de data echt nodig is. Dit wordt gedaan om responstijden te verbeteren en bandbreedte te besparen.Het betekent dat wanneer je op Mars bent, je gegevens niet terug naar de cloud op aarde moeten worden gestuurd om te worden verwerkt en vervolgens terug naar je applicatie op Mars.Natuurlijk onderscheidt AI zich vandaag van andere opkomende technologieën. Het heeft al geld opgeleverd. Daarom gaat AI niet om hype, maar om waardecreatie, en veel bedrijven hebben dit idee al gerealiseerd.Kan AI helpen bij het oplossen van echte zakelijke problemen?Als je let op de nieuwe producten die op de technologiemarkt verschijnen, zie je dat veel ervan AI in hun naam hebben. Maar gebruiken ze allemaal echt AI? Maarten gaf toe dat hij vaak gevallen van AI-washing opmerkt. Bedrijven zetten AI gewoon bovenop hun aanbod om te laten zien dat ze innovatief zijn. Achter de schermen doen we echter nog steeds hetzelfde.Vroeger hadden ze bijvoorbeeld een database. Nu hebben ze nog steeds de database, maar kunnen ze het AI noemen.Echte innovaties moeten waarde en grond hebben om te worden geïmplementeerd.20 jaar geleden was data het nieuwe olie, en het heeft nog steeds waarde. Je moet je gegevens gebruiken om waarde te creëren voor je klanten en je bedrijf. Hetzelfde zou moeten gebeuren met AI.Om zijn visie beter uit te leggen, deelde Maarten een geval uit zijn praktijk.Toen hij bij P&G werkte, begon het bedrijf te beseffen dat ze hun marktaandeel in het wasmiddelensegment konden verliezen. Het was nodig om een aanpak te vinden om klanten te behouden en winstverlies te voorkomen.Het team van Maarten slaagde erin gegevens zo te gebruiken dat ze een retentiemodel konden creëren om het potentieel van elke klant die het merk verliet te identificeren. Door naar bepaalde indicatoren en retailgegevens te kijken, konden ze de klanten zien die het merk konden verlaten en begrijpen hoe het mogelijk was om ze te behouden.Verdere analyse toonde aan dat dit model het bedrijf een miljoen dollar opleverde, terwijl alle investeringen in de ontwikkeling en implementatie ongeveer $100K bedroegen.Dat betekent dat het een 10x impact had.Op basis van zijn ervaring houdt Maarten vol dat bedrijven voor AI-implementatie moeten zoeken naar gevallen waarin ze een 10x rendement op investeringen kunnen behalen.Dit is echter alleen mogelijk wanneer je echte problemen oplost, wanneer je echte pijnpunten identificeert en aanpakt.Daarom praat Maarten bij het adviseren van bedrijven niet alleen met IT-experts, maar ook met andere niet-technische specialisten, zoals marketeers en HR-managers. Deze professionals werken met eindoplossingen en communiceren met mensen. Ze hebben een zeer duidelijk beeld van wat er verbeterd kan worden.Bedrijven moeten hun aandacht richten op hoe ze AI kunnen implementeren om problemen op te lossen en hun werknemers te helpen, in plaats van ze te vervangen.Hoe AI te implementeren: Praktische aanbevelingenJe voorbereidingen voor AI-implementatie hangen sterk af van het type bedrijf dat je hebt. Het is logisch dat een lokale bakkerij met minder technische vereisten te maken heeft dan een nutsbedrijf.Maar ongeacht deze verschillen moeten alle bedrijven over ten minste basiscapaciteiten beschikken voor de introductie van nieuwe oplossingen. Als je AI gaat gebruiken voor gepersonaliseerde productaanbevelingen, moet je infrastructuur deze functionaliteit kunnen ondersteunen.Als je alleen vertrouwt op verouderde tools die 20 jaar geleden zijn gebouwd, werken je databases waarschijnlijk in silo's. Dit zal een serieus obstakel zijn.Voor het implementeren van AI-oplossingen die werken op basis van gegevens over je klanten of operaties, moeten je gegevens op orde zijn.Naast andere tips voor een goede AI-strategie noemde Maarten ook de noodzaak om de exacte redenen voor de introductie van AI te formuleren en de juiste mensen aan boord te krijgen.Een andere belangrijke stap is het analyseren van de complexiteit van potentiële oplossingen. Als de implementatiecomplexiteit hoog is, is dit geen project om mee te beginnen. Je moet starten met eenvoudigere initiatieven om je AI-implementatiepotentieel te testen.Het kan ook verstandig zijn om te beginnen met dataprojecten, waarbij je gegevens kunnen worden opgeschoond en voorbereid voor verdere implementaties.Is het uitdagend om ondernemer te zijn?Allereerst, bij het beantwoorden van Max' vraag over de uitdagingen van ondernemerschap, zei Maarten dat hij enorm veel respect heeft voor alle ondernemers, ongeacht het stadium van hun bedrijfsontwikkeling.Maarten legde uit dat ondernemer zijn in zijn ogen supermoeilijk is.Deze mensen creëren iets, ze moeten van nul naar één gaan. Dit proces is pijnlijk. Het is onmogelijk om iemands instructies te volgen. Het is nodig om je visie te volgen en te proberen deze te laten werken.“Word geen ondernemer als je alleen maar rijk wilt worden. Word geen ondernemer alleen maar voor een coole levensstijl,” zei Maarten.Heel vaak falen ondernemers. Maar dat betekent niet dat ze opgeven. Wanneer je echter je eigen bedrijf opbouwt, heb je altijd de keuze om uit het spel te stappen of te itereren.Het kan ook moeilijk zijn om financiering te krijgen. Investeerders willen een potentieel rendement op hun geld zien. Als je op dit moment niets hebt, moet je ze laten geloven in jou en je idee. Maar wanneer je geld ophaalt, krijg je een hele reeks nieuwe problemen. Nu moet je resultaten leveren. Je moet omgaan met het geld van anderen. Dus de druk om te presteren is nog hoger.Hoe meer geld en klanten je krijgt, hoe meer mensen je aan boord hebt, hoe hoger je verantwoordelijkheid is.Hoewel Maarten veel over moeilijkheden sprak, noemde hij ook nog een essentieel ding.Volgens hem is plezier hebben een cruciaal onderdeel van de hele ondernemersreis. Als iemand niet van het proces geniet, is al die moeite het dan echt waard?Laatste woordEen nieuw bedrijf opbouwen of een bestaand bedrijf transformeren is misschien niet de gemakkelijkste taak. Maar als je weet waarom je het doet, heeft alles zin. In de Innovantage-podcast praat presentator Maxim met tech- en zakelijke experts. Ze delen hun ervaring en visie over hoe AI en andere opkomende technologieën de wereld om ons heen veranderen en hoe we van deze transformatie kunnen profiteren. Als dit onderwerp je interesseert, mis dan de volgende aflevering niet, die binnenkort beschikbaar komt.

De Innovantage podcast blijft zijn horizon verbreden. Terwijl de vorige aflevering was gewijd aan de ervaringen van Litouwen in de AI-revolutie, heeft Sigli’s CBDO Maxim Golikov deze keer Dr. Ott Velsberg uitgenodigd om te praten over het pad dat Estland heeft gekozen.De afgelopen 6 jaar was Dr. Velsberg Chief Data Officer van de Estlandse overheid, waardoor hij unieke ervaring op dit gebied heeft opgedaan. Ott heeft toezicht gehouden op domeinen als data governance, open data, kunstmatige intelligentie, gegevensprivacy en andere vanuit zowel strategisch als praktisch implementatieperspectief. Hierdoor heeft hij een uitgebreide visie op alles wat te maken heeft met data en AI binnen de Estse overheid. En in zijn gesprek met Max deelde hij zijn inzichten.Bekijk de volledige Innovantage-aflevering met Dr. Ott Velsberg hier.De rol van data en AI in de economie van EstlandEstland is een van de voorbeelden van hoe digitaal bestuur kan worden uitgevoerd. Maar het zal niet stoppen waar het nu is. Een van de prioriteiten van het land voor 2030 is het bouwen van een AI-gedreven overheid.De focus ligt niet noodzakelijk op opkomende technologieën. De focus ligt op data zelf en de waarde ervan voor de overheid, bedrijven en de maatschappij in het algemeen. Gegevens spelen een belangrijke rol bij het leveren van betere diensten en het nemen van beter geïnformeerde beslissingen op verschillende niveaus.Volgens Ott is AI in de data-economie een van de belangrijkste pijlers om de groei van de economie in het algemeen te stimuleren.Vandaag de dag heeft Estland al een van de hoogste data-economieën in termen van percentage van het BBP wereldwijd. Het land staat op de tweede plaats, net achter de Verenigde Staten.Estland is echter de belangrijkste implementator van AI in de wereld, zoals Ott benadrukte, en geen ontwikkelaar.Welke sectoren leveren de grootste bijdrage aan de AI-economie in Estland?Natuurlijk staan diensten als informatie- en communicatietechnologie en connectiviteit bekend om hun belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van AI en data-economie.Maar in deze context is het ook cruciaal om enkele andere domeinen te noemen, zoals productie in de gezondheidszorg, die momenteel zwaar investeren op dit gebied.Dr. Velsberg noemde een van de onderzoeken die in Estland zijn uitgevoerd. Ze evalueerden de activiteiten en aanpak van bedrijven waar ten minste een derde van de teams uit dataspecialisten bestond. Toch werden er verrassend genoeg geen specifieke datagestuurde benaderingen ontdekt. De reden hiervoor is dat alleen de aanwezigheid van bepaalde experts geen garantie is voor transformaties.Tegelijkertijd zijn er enkele domeinen, zoals landbouw, die geen mensen in dienst nemen om datagerelateerde taken op te lossen. In plaats daarvan besteden ze dergelijke diensten uit. In het algemeen kunnen veel processen worden verbeterd met de juiste toepassing van gegevens. Als we het over landbouw hebben, kunnen alle inspanningen efficiënter worden als boeren genoeg waardevolle informatie hebben over de eigenschappen van de grond en de meststoffen die moeten worden gebruikt. Outsourcing kan helpen om dergelijke taken aan te pakken. Met dit model beschikken landbouwbedrijven echter nog steeds niet over mensen die voortdurend transformatie kunnen stimuleren en de noodzakelijke omgeving voor innovaties kunnen creëren.Nieuwe tijden vereisen nieuwe vaardighedenOtt zei dat we tegenwoordig allemaal basis data- en AI-vaardigheden moeten hebben. De maatschappij waarin we nu leven beïnvloedt letterlijk iedereen. Het is onmogelijk om de invloed ervan te vermijden.Als we kijken naar de situatie van domeinexperts, zoals data-analisten, datawetenschappers, data-engineers en data stewards, dan zien we dat Estland momenteel een tekort heeft van ongeveer 13.000 specialisten. Specifiek binnen de overheid mist het land een derde aan data-analisten.Het probleem is dat het vandaag de dag niet mogelijk is om zoveel specialisten op te leiden als nodig is. Dit is echter geen lokaal probleem, het is een wereldwijde trend.Over een bredere arbeidsmarkt gesproken, Ott merkte op dat nieuwe kennis niet alleen nodig is voor specifieke data-gerelateerde functies. Zelfs experts als projectmanagers moeten bijvoorbeeld weten wat het verschil is tussen een typisch IT-project en een data science-project, wat generatieve AI is, wat een LLM is, wat machine learning is, enzovoort.Begin volgend jaar start de regering van Estland een campagne om mensen te leren omgaan met data in het hele land. Er zijn plannen om jonge studenten op scholen en universiteiten kennis te laten maken met verschillende onderwerpen op het gebied van datawetenschappen en analytics. Het doel is om tegen 2030 80% datageletterdheid te garanderen. Dit kan niet worden bereikt zonder tegelijkertijd met de hele samenleving op verschillende niveaus samen te werken. Er zijn altijd ouderen die niet openstaan voor innovaties. Maar hoe meer ze weten over technologieën, hoe minder sceptisch ze zullen zijn. Praten over dergelijke onderwerpen is uiterst belangrijk.Bovendien is het van vitaal belang om verschillende programma’s te organiseren. Een reeks AI-trainingssessies van de Estse overheid voor verschillende sociale groepen won enorm aan populariteit. Alle plaatsen voor de cursus gericht op basisschoolleerlingen waren binnen een dag gevuld.Ook op organisatieniveau is een goed begrip van de waarde van technologieën en data vereist. Vandaag de dag zijn er veel bedrijven in verschillende stadia van hun volwassenheid die met gegevens werken, maar ze begrijpen niet eens wat voor soort gegevens ze verzamelen, wie er toegang toe heeft, waar ze worden opgeslagen en waarom ze eigenlijk nodig zijn. Kunnen ze deze gegevens dan wel efficiënt beheren en de waarde ervan volledig benutten? Dat is hoogst onwaarschijnlijk.Nieuwe uitdagingen en nieuwe oplossingenHetzelfde geldt voor mensen op individueel niveau. Veel mensen hebben tegenwoordig geen idee welke gegevens over hen worden verzameld en hoe deze verder kunnen worden toegepast. Bovendien denken ze er niet eens over na hoe ze van deze gegevens kunnen profiteren. Max vergeleek deze situatie met de vroege adoptie van het internet. Gebruikers kregen een krachtig hulpmiddel, maar wisten niet wat ze er precies mee konden doen.Ott legde uit dat de huidige initiatieven gericht op de ontwikkeling van basis IT-geletterdheid in de samenleving deel uitmaken van de Europese doelen voor 2030. Overheden moeten ook beginnen met praten over data en AI. In deze context is het van vitaal belang om mensen voor te lichten over nieuwe diensten die zullen verschijnen en die niet eens een niet-digitale tegenhanger hebben. Hier is het ook nodig om burgers te informeren over de groepen specialisten die werkloos zouden kunnen worden voordat het echt gebeurt. Het is belangrijk om de bestaande risico’s te vermelden, evenals de factoren die betrouwbaarheid en transparantie garanderen.Mensen moeten een duidelijk beeld hebben van hoe ze het gebruik van hun gegevens kunnen controleren. In Estland introduceerde de overheid bijvoorbeeld de Data Tracker. Het doel hiervan is om burgers toegang te geven tot een volledig overzicht van de activiteiten die met hun gegevens worden uitgevoerd. Het land heeft ook een toestemmingsdienst. Hiermee kunnen mensen de staat toestemming geven om hun persoonlijke gegevens te delen met een bepaalde dienstverlener, bijvoorbeeld organisaties in de gezondheidszorg.Vandaag de dag werkt de overheid ook aan het vergroten van de toegankelijkheid van diensten en heeft ze veel geïnvesteerd in gebarentaal en real-time spraakherkenning. Een ander project van de Estse overheid is de ontwikkeling van het concept van de digitale tweeling, maar niet in de typische zin van het woord. In dit geval kan zo’n digitale tweeling verschillende levenssituaties visualiseren op basis van beschikbare gegevens en de overheid helpen proactief te blijven. Dergelijke oplossingen kunnen bijvoorbeeld nuttig zijn om veranderingen op de arbeidsmarkt te voorzien. De overheid is altijd geïnteresseerd in het zo laag mogelijk houden van de werkloosheidscijfers. Door inzicht te krijgen in de mogelijke veranderingen, kan de overheid verschillende trainingen organiseren en praktische aanbevelingen geven aan degenen die waarschijnlijk hun baan zullen verliezen in de komende 6 maanden.Zijn hier risico’s aan verbonden? Zeker wel. Ten eerste kunnen mensen nogal in de war raken. Niet iedereen is er klaar voor om dergelijke informatie van de overheid te krijgen. Ten tweede is banenverlies vaak gerelateerd aan het faillissement van bedrijven. Als de overheid informatie publiceert over een bedrijf dat in de nabije toekomst failliet zou kunnen gaan, kan dat de reputatie van dat bedrijf nu al negatief beïnvloeden. Daarom is het cruciaal om niet alleen na te denken over hoe om te gaan met de gegevens, maar ook hoe de informatie aan de burgers te presenteren.Hoe overheden moeten werken met gegevensBetrouwbaarheid is een van de belangrijkste punten van zorg in de samenleving. Ott deelt enkele statistieken. Vrouwen hebben vaker geen vertrouwen in de technologie zelf. Velen van hen zijn minder actieve of ervaren gebruikers dan mannen.Wat betreft de generatieverschillen in de Baltische staten: de oudere generatie vertrouwt de overheid minder, maar deze mensen vertrouwen de particuliere sector wel. Bij jongere mensen is de situatie compleet tegenovergesteld. Zij hebben geen vertrouwen in de particuliere sector, maar wel in de overheid.De taak voor de overheid vandaag de dag is om proactief te blijven en niet te wachten tot iemand contact opneemt met vragen of problemen. Mensen zullen waarschijnlijk meer geloven als ze begrijpen hoe en wat de overheid eigenlijk doet.In Estland zijn er enkele belangrijke initiatieven om de transparantie in de AI- en datasector te vergroten. Ott deelde ook dat ze op het moment dat de podcastaflevering werd opgenomen, bezig waren met de voorbereidingen voor de lancering van de algoritmische transparantienorm. De introductie ervan veronderstelt dat iedereen die een AI-project heeft uitgevoerd binnen de publieke sector openlijk de doelen en de logica erachter moet toelichten, evenals andere belangrijke details. Bovendien moet elk gefinancierd project de Data Tracker implementeren, zodat alle informatie beschikbaar is op het overheidsportaal. Een situatie van vorig jaar toonde duidelijk de interesse van burgers om toegang te krijgen tot dergelijke informatie. Ongeveer 450.000 Esten zochten naar informatie over de toepassing van hun gegevens in het bevolkingsregister, toen er bezorgdheid ontstond over de ethische kant van het gebruik ervan.Estse aanpak: Houd het simpelOp de vraag naar een specifieke aanpak voor het opbouwen van de data-economie in Estland, verklaarde Ott dat het belangrijkste idee is om alles zo simpel en klein mogelijk te houden. In plaats van grootschalige projecten is het beter om te beginnen met kleine projecten die enkele specifieke problemen aanpakken.Dr. Velsberg waarschuwde: “Analyseer niet te veel” Het is noodzakelijk om naar eindklanten te luisteren, hun pijnpunten op te sporen en hen oplossingen aan te bieden. Volgens hem is dat precies wat Estland doet. De aanpak van het land kan worden omschreven als probleemgericht in plaats van technologiegericht. Het is niet nodig om AI te implementeren alleen omdat het AI is. Het is noodzakelijk om de processen te identificeren die kunnen worden veranderd en dit te doen.Veel AI-projecten kosten tegenwoordig tussen de 60.000 en 70.000 euro en de implementatie ervan kan slechts een paar weken duren. Maar ze kunnen honderden uren tijd besparen. Landen zijn bereid miljoenen euro’s te investeren om bepaalde technologieën te analyseren. Maar vaak is het efficiënter en haalbaarder om gewoon actie te ondernemen dan eindeloos onderzoek te doen.De AI-wet van de EU: Zullen we er baat bij hebben?Natuurlijk heeft de invoering van een regelgevend kader een aantal valkuilen en controverses. Moet AI een aparte juridische status hebben? Wie is verantwoordelijk voor zijn beslissingen als hij zich misdraagt? Maar zonder twijfel is het wettelijk kader voor het gebruik van AI en gegevens van cruciaal belang. Het is van vitaal belang om te controleren hoe gegevens worden verzameld en gebruikt en om de rechten van mensen te beschermen. Desondanks heeft de Estse regering besloten dat ze AI niet nationaal zal reguleren en alleen zal vertrouwen op Europese wetten.Een van de voordelen hiervan is dat de EU een grote wereldmarkt heeft en als bedrijven die zich aan de regelgeving houden besluiten om andere markten te betreden, hebben ze hier een groot potentieel voor. Bovendien kan EU-brede regelgeving landen vaak ook aanzetten tot de invoering van een basisnorm die voor iedereen in alle lidstaten geldt. Dat kan niet alleen lokaal voordelen opleveren, maar ook op internationaal niveau.Ott gaf toe dat toen hij de eerste versie van de AI Act van de EU las, hij extreem sceptisch was. Het document bevatte veel onrealistische eisen. De laatste versie is sterk geactualiseerd. Het biedt veel best practices en lijkt veel dichter bij de realiteit te staan. Ott hoopt dat de wet de komende jaren geen veranderingen zal ondergaan. Er is tijd nodig om te begrijpen hoe de regels werken en of het mogelijk is om ze te verbeteren.De AI-wet heeft al veel risico’s met betrekking tot het gebruik van AI gebagatelliseerd of geëlimineerd. In sommige potentieel gevaarlijke situaties kan AI helemaal niet worden toegepast (zoals bij social scoring, een vrij populaire use case die in veel films wordt getoond). Er zijn geen redenen om ongerust te zijn.De waarde van gepersonaliseerde dienstenOverheden zijn tegenwoordig geïnteresseerd in het gebruik van AI om betere diensten aan burgers te leveren en veel processen voor hen te vergemakkelijken. In Estland wordt veel gedaan om proactieve en gepersonaliseerde diensten te introduceren. Ouders kunnen bijvoorbeeld al voor de geboorte van een baby een heleboel vragen oplossen. Ze kunnen bijvoorbeeld al een naam geven aan hun zoon of dochter, een kind opnieuw inschrijven voor de kleuterschool en alle informatie krijgen over de sociale voordelen die met de geboorte te maken hebben. Dit alles helpt mensen tijd te besparen, want tijd is de meest waardevolle hulpbron.Dezelfde aanpak kan worden toegepast op verschillende aspecten van het leven van mensen, waaronder militaire dienst en autoregistratie. De overheid moet de behoeften van mensen begrijpen en alle diensten daarop afstemmen. Soortgelijke regels gelden ook in de zakenwereld. Als je in staat bent om op een gepersonaliseerde manier diensten te leveren die je klant echt nodig heeft, zul je succesvoller zijn dan degenen die iets leveren waar mensen eigenlijk niet om geven.AI en data kunnen veel voordelen bieden op verschillende niveaus van onze samenleving. Maar alleen als ze op de juiste manier en met de juiste doelen worden gebruikt. En dat is een van de belangrijkste onderwerpen die in de Innovantage podcast worden besproken met experts. Als je er meer over wilt weten, mag je de volgende afleveringen niet missen.

Vandaag de dag, nu de hele wereld geglobaliseerd lijkt te zijn, heeft elk land nog steeds de mogelijkheid om zijn eigen aanpak te ontwikkelen voor verschillende aspecten van zijn ontwikkeling. En digitale transformatie is daar één van. Deze aflevering van de Innovantage podcast is gewijd aan de weg die Litouwen heeft gekozen en zijn prestaties in de aanhoudende AI-revolutie. Om over dit onderwerp te praten, nodigde Sigli’s CBDO Max Golikov Dr. Linas Petkevičius uit in zijn studio.Bekijk de volledige Innovantage-aflevering met Dr. Linas Petkevičius hier.AI-ecosysteem in LitouwenLinas is algemeen directeur van de Artificial Intelligence Association van Litouwen en universitair hoofddocent aan de Universiteit van Vilnius met een focus op AI, deep learning (DL) en andere technologieën die daarmee verbonden zijn. Het idee om deze twee gebieden van professionele activiteiten te combineren klinkt misschien te uitdagend. Toch merkte Dr. Petkevičius op dat hij veel voordelen ziet in dit duo. Als onderzoeker en docent moet hij cursussen plannen en studenten begeleiden die bachelorscripties schrijven in verschillende toepassingen, de nieuwste onderzoekspublicaties volgen om toegang te krijgen tot nieuwe ideeën en technieken. Van de kant van de AI Association en zijn NGO-gerelateerde activiteiten moet Linas communiceren met belanghebbenden van het ecosysteem en hen samenbrengen door middel van discussies en overleg. Maar al deze dingen hebben een gemeenschappelijke basis. En dat is AI. Het betekent dat Linas niet alleen op de hoogte kan blijven van het onderzoek vanuit het perspectief van de academische wereld, maar ook vanuit het perspectief van bedrijven. Hierdoor heeft hij een volledig beeld van het Litouwse AI-ecosysteem.Litouwen is een klein land. Het slaagt er echter in om alle partijen die bijdragen aan het AI-domein, waaronder de academische wereld, bedrijven, startups, professionals en enthousiastelingen, onder één paraplu te verenigen. Vandaag de dag wordt er veel gedaan om innovaties te ondersteunen en het tech ecosysteem uit te breiden. Er zijn talloze evenementen, zoals hackathons en bijeenkomsten, die helpen om nieuwe ideeën te laten horen. Linas vertelde dat Litouwen vandaag de dag erg aantrekkelijk is voor zowel lokale startups als internationale investeringen. Bovendien is het land geïnteresseerd in het verwelkomen van nieuwe projecten en talenten. Het nodigt ook alumni uit om terug te komen na hun studie in het buitenland. Volgens Dr. Petkevičius is het, gezien de huidige omstandigheden in de techsector, een goed moment om dit te doen.Hoe AI wordt waargenomen door het publiekAI verandert wat we elke dag kunnen aanraken en zien. Maar het verandert ook veel fundamentele dingen in hoe de wereld functioneert. Voorheen werd de wereld beheerst door een kapitalistische benadering. Als je arbeid had, kon je waarde creëren door een callcenter op te zetten en dat was je marktvoordeel. Als je kapitaal had, kon je fabrieken bouwen en exploiteren en dat was jouw manier om waarde te creëren. Nu ziet alles er niet meer zo uit. AI is gearriveerd. En nu kan één programmeur met een laptop duizenden banen vervangen door automatiseringstools te maken. Deze benadering valt niet in de categorieën arbeid of kapitaal. Het is een compleet nieuw idee waar we niet aan gewend zijn.Wat is Deep Learning?Deep learning staat bekend als een subset van machine learning dat vertrouwt op kunstmatige neurale netwerken om te leren van gegevens. Volgens Dr. Petkevičius helpt deep learning ons om bepaalde gegevens, zoals afbeeldingen, tekst of spraak, aan te passen en te transformeren naar nieuwe dimensies om ze informatiever te maken. Dergelijke modellen kunnen bijvoorbeeld een afbeelding analyseren en beschrijven wat waarop te zien is, wat de algemene stemming is en of de afbeelding wazig is of niet. Soortgelijke bewerkingen kunnen worden uitgevoerd met tekst. Een DL-model kan een paragraaf lezen en informatie geven zoals de namen van de bedrijven die erin worden genoemd, de belangrijkste semantische informatie die wordt gepresenteerd, de stijl van de tekst, de algemene context, enz. Deze toepassingen kunnen nu zeer waardevol zijn voor bedrijven. Als ze een afbeelding hebben, kunnen ze de beschrijving ervan krijgen die verschillende doeleinden kan dienen.Belangrijkste stimulansen en barrières voor AI- en DL-onderzoekDr. Petkevičius deelde zijn eigen observaties over hoe de interesse in deep learning-onderzoek van de kant van studenten de afgelopen jaren is veranderd. Bijvoorbeeld, 5 jaar geleden, toen studenten deep learning kozen als onderwerp voor hun bachelorscripties, moesten ze veel coderen en hadden ze veel andere technische dingen. Tegenwoordig is dit proces minder ingewikkeld. Nu hebben ze toegang tot ChatGPT en kunnen veel nieuwe producten met succes worden gebouwd op de basis ervan. Hierdoor is het niet alleen eenvoudiger, maar ook aanzienlijk sneller om nieuwe ideeën te testen en te implementeren. Daarom is het niveau van de onderzoeksprojecten van studenten nu veel hoger dan 5 of 10 jaar geleden. De modellen die studenten afleveren kunnen echt bruibaar en duidelijk zijn voor het grote publiek. Ze kunnen echte waarde en interessante use cases hebben. Maar ze reproduceren niet de fundamentele nieuwe kennis, ze zijn niet gebaseerd op het laatste onderzoek. In deze context noemde Linas de noodzaak om hen uit te nodigen om met fundamentele onderwerpen te werken en ermee te experimenteren. Soms kunnen zulke experimenten echter behoorlijk deprimerend zijn, vooral voor studenten. Om één succesvol model te krijgen, moet je soms een heleboel dingen proberen, honderden combinaties testen, maar al deze inspanningen blijven onzichtbaar. Het is onmogelijk om vanaf de eerste proef een uitstekend model voor zakelijke of academische doeleinden te maken. Een andere barrière die studenten kan ontmoedigen om DL-onderzoek te doen, is dat we allemaal één groot model voor alles willen hebben. Maar op dit moment lijkt dat niet realistisch. Het is veel verstandiger om kleinere modellen te hebben die ontworpen zijn voor een beperkt aantal taken.De kloof tussen de academische wereld en real-life projectenWe hadden een piek in technologische doorbraken in 2015 toen verschillende beeldherkenningsmodellen werden ontwikkeld. In 2017 was er aanzienlijke vooruitgang in verschillende generatieve tools. Vandaag hebben we ook de taalmodellen die pas echt innovatief werden nadat ze in 2018 interessante resultaten begonnen op te leveren. Op dat moment was het enige probleem dat al die technologieën en al die doorbraken zich in de academische wereld, in R&D, bevonden. Het grote publiek had het eindproduct niet om het aan te raken en de mogelijkheden ervan te begrijpen. Toch is deze kwestie niet nieuw. Eeuwenlang heeft de academische wereld het voortouw genomen bij de introductie van fundamentele modellen en theorieën. Als vernieuwers op zoek waren naar ideeën die in de praktijk toepasbaar waren, konden ze academisch onderzoek gebruiken om aan echte producten te werken die later beschikbaar zouden zijn voor klanten. Dit proces kon 5 of 10 jaar duren. En niemand had in eerste instantie vertrouwen in het succes ervan. Hetzelfde gebeurt nu. Vanuit het oogpunt van toepassing zijn de academische wereld en het bedrijfsleven samengevoegd. Veel bedrijven hebben AI-teams die samenwerken met de academische wereld om nieuwe ideeën sneller te testen en te implementeren en de tijdspan tussen onderzoek en productie te verkleinen.Veranderende gewoontenHet is interessant om te analyseren hoe de toepassing van technologieën samenhangt met wat we gewend zijn. Vandaag de dag is men van mening dat lessen in computervaardigheid nutteloos kunnen zijn voor moderne kinderen. Ze gaan actief om met smartphones, terwijl het gebruik van traditionele computermuizen en het typen van verzoeken met een toetsenbord met knoppen voor hen ouderwets lijken.Linas noemde een interessant voorbeeld. Hij kan zien dat jonge studenten heel vaak hun smartphone gebruiken om iets te googelen, zelfs als ze voor de computer zitten tijdens de programmeerlessen. Dat is de kracht van gewoontes. Is het je opgevallen dat het tegenwoordig voor veel mensen veel handiger is om berichten te schrijven in plaats van te bellen, vooral als ze ergens buiten zijn? Dat komt omdat dit vandaag de dag al natuurlijker lijkt. En het verklaart waarom sommige technologieën nog steeds niet wijdverspreid zijn, ondanks hun potentiële waarde. Zo produceren spraak-naar-tekst modellen tegenwoordig een redelijk goede nauwkeurigheid. Ze kunnen zeer nuttig zijn voor een zeer breed publiek. Zelfs tijdens het autorijden kan iemand gewoon tegen AI praten en een volledig, goed geformatteerd document als resultaat krijgen. Toch is het voor de meeste mensen nog steeds gemakkelijker om hun teksten te typen. Hoewel het gebruik van VR-brillen, zoals Apple Vision Pro, ons zou kunnen helpen bij het verzamelen van veel noodzakelijke informatie over objecten en processen, wordt de toepassing ervan om dezelfde redenen vertraagd. Om sommige innovaties in ons leven te implementeren, moeten we eerst ons gedrag veranderen.Hoe kies je de beste ideeënIn zijn gesprek met Linas vroeg Max hem naar de manieren om te beslissen of nieuwe technologie goed is of welke startups interessant genoeg zijn om te ondersteunen. Helaas kun je, tenzij je de toekomst kent, zonder testen niet met 100% nauwkeurigheid raden welk idee succesvol zal zijn. Volgens Linas organiseren ze bij de AI Association regelmatig AI-meetups, zodat ze zoveel mogelijk nieuwe ideeën en nieuwe sprekers kunnen uitnodigen om over hun startups te praten. Hierdoor krijgt de gemeenschap veel waardevolle en diverse informatie van verschillende mensen met verschillende achtergronden. Linas merkte op dat hoe meer ideeën er worden geuit, hoe beter. Als we maar één of een paar opties voor diensten hebben, raken we eraan gewend en willen we geen veranderingen meer. Maar als we elke week een nieuwe app hebben, proberen we die uit en gaan we op zoek naar een betere. Dit stimuleert nieuwe ontwikkelingen en helpt om betere resultaten te behalen. Educatie voor het publiek is ook heel belangrijk bij het ontwikkelen en adopteren van nieuwe ideeën en producten.AI in de gezondheidszorgHebben we het echt nodig? Dr. Petkevičius merkte op dat er in de gezondheidszorg veel taken zijn die echt geschikt zijn voor automatisering. Het is bijvoorbeeld mogelijk om zeer efficiënte algoritmen te introduceren die verschillende beelden kunnen analyseren, zoals CR- of röntgenscans, en snel feedback kunnen geven over eventuele afwijkingen of potentiële gezondheidsrisico’s. Hier hebben we een enorm tijdsvoordeel. Als een radioloog ongeveer 10 minuten nodig heeft om een scan te analyseren en een conclusie te trekken, dan doet AI dat in milliseconden. Bovendien kunnen AI-modellen enorm helpen bij complexe domeinen als weefsel- en kankerherkenning. Toch komt het uiteindelijk allemaal neer op de hoeveelheid gegevens. Hoe meer gegevens van hoge kwaliteit je hebt, hoe complexer en efficiënter je modellen kunt maken. Sommige grote ziekenhuizen in de Verenigde Staten hebben 100x meer patiënten dan een ziekenhuis of laboratorium in een klein land. Als gevolg daarvan hebben ze 100x meer gegevens voor validatie en verder gebruik.Maar kunnen we binnenkort volledig geautomatiseerde medische consulten verwachten? Aan de ene kant lijkt het erop dat we met de introductie van AI-apps de efficiëntie van veel processen enorm zullen verhogen. AI kan niet gefrustreerd raken als het steeds dezelfde dingen moet herhalen. Het heeft geen emoties en de kwaliteit van zijn consulten kan niet slechter worden door zijn vermoeidheid. Aan de andere kant kan het wel hallucineren, wat betekent dat het informatie kan geven die feitelijk onjuist of misleidend is. Dit maakt duidelijk dat voor definitieve beslissingen nog steeds de menselijke maat nodig is.Terwijl AI met gegevens kan werken, hebben artsen hun eigen levensechte, voortdurend evoluerende ervaringen. Ze hebben de laatste informatie over hoe medicijnen werken bij verschillende symptomen en kunnen vaak veel meer factoren tegelijk analyseren dan AI kan. In veel landen is er echter een probleem met het maken van afspraken met gespecialiseerde artsen. Daarom kunnen AI-apps die mensen ten minste voorlopige diagnoses en aanbevelingen kunnen geven, een grote hulp zijn.Stedelijke planning en generatieve AIStedelijke planning kan worden genoemd als een van de gebieden die de grootste voordelen kunnen halen uit de toepassing van AI. In dit domein zijn AI-tools absoluut niet schadelijk en zijn de risico’s gerelateerd aan het gebruik ervan het laagst. Dankzij Generatieve AI kun je gemakkelijk ongeveer 100 mogelijke demo’s krijgen van hoe je bijvoorbeeld een park moet reconstrueren. Je kunt verschillende opties selecteren en aanpassen. Daarom benadrukte Linas dat stedelijke planning een heel goed gebied kan zijn voor experimenten met AI.AI-regulering: Goed of slecht?Op dit moment is AI-regulering een gebied vol onzekerheid. In de VS is er bijvoorbeeld nog steeds geen uitgebreide federale wetgeving die de creatie van AI-tools regelt en het gebruik ervan specifiek verbiedt of beperkt. De Europese AI-wet is op 1 augustus 2024 van kracht geworden (Let op: de Innovantage podcastaflevering met Dr. Linas Petkevičius is voor die datum opgenomen. De kernprincipes en ideeën die in dit document worden verkondigd, waren echter al bekend). Dit betekende een cruciale stap in de richting van een alomvattend en ethisch kader voor AI in de regio. Volgens de gekozen lijn van AI-regulering is er een classificatie van toepassingen van deze technologie op basis van hoe ze ons als samenleving beïnvloeden. Sommige hebben bijvoorbeeld geen directe invloed op mensen. Daarom is het niet nodig om specifieke regels in te voeren om ze te reguleren. Sommige toepassingen zouden volledig verboden moeten worden vanwege hun schadelijke kracht. Er zijn ook enkele gevallen van AI-gebruik die de mogelijkheid hebben om ons te beïnvloeden en/of waarbij we gewond kunnen raken. Met andere woorden, zulke gevallen gaan gepaard met hoge risico’s (bijvoorbeeld alle toepassingen van AI in de gezondheidszorg). Ze moeten strikt worden gereguleerd en er moeten eisen worden gesteld aan het testen ervan. Zonder twijfel moeten dit soort AI-producten worden gecontroleerd. Maar zonder een duidelijke visie op hoe ze getest moeten worden, hoe ze gecertificeerd moeten worden, leidt dit alles tot veel controverses.De implementatie van AI-regulering leidt ook tot extra bureaucratie en kosten voor startups en bedrijven die onderzoek doen in risicovolle domeinen. Vandaag de dag kunnen we zien hoe de concurrentie tussen de grootste Amerikaanse AI-bedrijven, zoals Meta en OpenAI, in een stroomversnelling raakt. Ze verbeteren hun modellen voortdurend zodat ze steeds betere resultaten kunnen laten zien. In de Europese regio zijn er op dit moment geen grote AI-bedrijven. En extra regelgeving zal geen gunstige omstandigheden creëren voor nieuwe projecten. Vandaag de dag kan het erg duur en riskant zijn om nieuwe modellen vanaf nul op te zetten. Daarom kan regelgeving, ondanks alle voordelen die het de ruimte kan brengen, innovatie ook bevriezen. Stel je eens voor hoeveel ideeën er niet zullen worden omgezet in echte projecten als het verboden is om persoonlijke gegevens online te bewaren.Bottom lineVandaag de dag is het overduidelijk dat AI veel meer is dan een modewoord of marketing keyword. Het heeft toepassingen in het echte leven en de waarde ervan voor verschillende domeinen neemt voortdurend toe. Hoewel verschillende experts verschillende meningen hebben over de ontwikkeling van deze technologie en de aanpak om ermee te werken, is de meerderheid het erover eens dat alleen in samenwerking met elkaar en met gemeenschappen, de academische wereld en het bedrijfsleven de hoogste toppen kunnen bereiken. Hetzelfde idee werd benadrukt door Dr. Linas Petkevičius. En Litouwen is een goed voorbeeld van een land waar deze aanpak goed werkt.Meer weten over hoe AI het bedrijfsleven verandert? Volg ons om de volgende afleveringen van de Innovantage podcast niet te missen.

In de Innovantage-podcast praat Sigli’s CBDO Max Golikov met tech-experts en ondernemers over hun visie op hoe kunstmatige intelligentie de wereld transformeert. De vierde aflevering gaat echter veel verder dan dat. Leesa Soulodre, de gast in deze aflevering, legde niet alleen de rol van technologie in de moderne samenleving uit, maar ook de rol van de samenleving in technologische vooruitgang.Bekijk de volledige Innovantage-aflevering met Leesa Soulodre hier: https://www.youtube.com/watch?v=D5oANROV8X4&t=1373sLeesa is de oprichter van R3i Group en de Managing General Partner bij R3i Capital, een deep-tech venture capital firma met een focus op AI en duurzame ontwikkeling.Deep-tech startups: Belangrijke valkuilen onderwegLeesa’s bedrijf helpt projecten bij het verkrijgen van kapitaal, klanten, en non-dilutive financiering, waardoor oprichters het volledige eigendom van hun bedrijven behouden.Vandaag de dag staan oprichters die in deep-tech werken (projecten die gebaseerd zijn op hightech innovaties of significante wetenschappelijke doorbraken) vaak voor drie grote uitdagingen:Een commerciële uitdaging, of de commerciële “Vallei des Doods.” Dit is de periode waarin een startup al begonnen is met opereren, maar nog geen inkomsten genereert. Oprichters moeten deze fase doorstaan om te bewijzen dat hun product waarde heeft.Een technische uitdaging. Het is belangrijk om aan te tonen dat een product consequent presteert, zodat het veilig in gebruik is.Een ethische uitdaging. Deze heeft te maken met het feit dat veel technologieën vandaag de dag geen ingebouwde noodstop hebben. Daarom moet een product inherent veilig zijn.Hoe zorgen we ervoor dat AI-ontwikkelingen veilig zijn?Tijdens haar gesprek over de veiligheid van AI-producten, haalde Leesa enkele bekende voorbeelden aan. Zo maakte Airbnb van ieders huis een potentiële verblijfplaats, wat leidde tot de noodzaak van vertrouwen- en veiligheidsteams. Hetzelfde gebeurde met de opkomst van taxidiensten, waar ieders auto als taxi kon fungeren.In het geval van AI is de situatie mogelijk nog alarmerender. Deep neural network compressie kan bijvoorbeeld worden ingezet om sneller en efficiënter mensen te vermoorden dan met andere technologieën.En als je bedenkt dat elk AI-product voor een dergelijk doel kan worden gebruikt, wordt het duidelijk dat we dit idee van vertrouwens- en veiligheidsteams moeten behouden. Dit is van vitaal belang om ervoor te zorgen dat onze technologieën niet worden misbruikt voor onbedoelde doeleinden.Elke AI-organisatie met zoveel invloed als OpenAI die niet gaat investeren in vertrouwens- en veiligheidsteams, zal te maken krijgen met aanzienlijke juridische en wettelijke hindernissen. Bovendien zullen dergelijke bedrijven in de toekomst nog meer problemen hebben met verdere groei en innovatie als ze geen impliciet vertrouwen krijgen van hun gebruikersbasis.Regulering in de AI-sectorBij het reguleren van technologiebedrijven ontstaan vaak controverses, vooral omdat regelgeving niet altijd gelijke trede houdt met technologische ontwikkelingen.In de discussie over dit aspect met Max, noemde Leesa dat ze in het bestuur zit van het AI Asia-Pacific Institute. Ze communiceert met vertegenwoordigers van de overheden in de regio. De overheden willen vangrails bouwen voor technologieën, en met name AI. Maar er is een aanzienlijke barrière.Laten we Singapore als voorbeeld nemen. De absolute meerderheid van de geregistreerde Generative AI-bedrijven begint net met hun reis. Ze bevinden zich in hun seed- of pre-serie A-stadium. Dit betekent dat ze vaak niet eens weten wat ze op het blik hebben. Ze kennen de waarde van hun producten niet. Daarom is het logisch dat ze niet klaar zijn om te investeren in toezicht door de regelgever. Daarom heeft het geen zin om hen te vragen dat te doen.Leesa gelooft dat het verstandiger is om vangrails te bouwen in de structuur van de belangrijkste technologieën die ten grondslag liggen aan nieuwe producten en oplossingen die door startups worden gecreëerd.Veel GenAI-bedrijven bouwen bijvoorbeeld hun tools op de achterkant van de technologieën die zijn ontwikkeld door OpenAI, Microsoft of Amazon. Het is dus logischer om met deze techgiganten te beginnen. Zij moeten eerst voldoen aan de regelgeving.Is het gebruik van populaire LLM’s de sleutel tot succes?Als we spreken over volwassen AI-technologieën waar startups op kunnen vertrouwen, noemde Leesa bijvoorbeeld Hugging Face. Het is een veelzijdig platform dat algemeen bekend staat om zijn open-source repository van meerdere grote taalmodellen (LLM’s).Leesa’s VC-bedrijf werkt veel met startups. Ongeveer 2000 projecten beweerden dat ze Hugging Face gebruikten. Na een nauwkeurig onderzoek bleek dat slechts 200 het daadwerkelijk gebruikten. En slechts 16 waren financierbaar volgens de experts van R3i.Tegenwoordig zijn er veel spelers met vergelijkbare aanbiedingen. Leesa merkte op dat zowel open-source als commerciële modellen, zoals ChatGPT, een goede optie kunnen zijn voor nieuwe technologieën. Maar hier is het van vitaal belang om te begrijpen dat ze verschillende doeleinden dienen. ChatGPT is bijvoorbeeld perfect voor het converteren van grote volumes van altijd dezelfde automatiseringstaken.Als investeerder en technoloog is Leesa geïnteresseerd in het vinden van technologieën die zo efficiënt en veilig mogelijk werken en de hoogste waarde opleveren.Ze zei dat ze niet investeert in ChatGPT-achtige oplossingen. Ze zoekt naar toegepaste AI-technologieën rondom kritieke infrastructuur en sterk gereguleerde industrieën. De projecten die ze het interessantst vindt, zijn die welke tastbare resultaten kunnen opleveren. Ze kunnen de transformatie van punt A naar punt B aandrijven in domeinen als slimme steden, energie, gezondheidszorg, industriële productie, waterbeheer, landbouw, mobiliteit, ruimteveiligheid, beveiliging, bewaking,Ze noemde bijvoorbeeld dat haar VC-bedrijf vaak investeert in technologieën voor hernieuwbare energie. Het is nu al een sterk gereguleerde sector, ondanks dat het relatief nieuw is.Deep-tech investeringen: Wanneer is het een goed idee om een AI-project te steunen?In het gesprek met Max gaf Leesa aan dat er tegenwoordig veel AI-gerelateerde projecten zijn die aantrekkelijk lijken voor investeerders. Maar in werkelijkheid kunnen ze een muizenval blijken te zijn.Leesa werkt samen met de deep tech-industrie en investeert liever alleen in projecten met diepgaand wetenschappelijk onderzoek en technologische uitvindingen, die bewezen kunnen worden door een patentpool of een datamodus. En als een project een datamodus heeft, moet het zijn eigen datamodus zijn, niet die van Microsoft of OpenAI.Maar wat zijn deze dingen? En waarom zijn ze belangrijk?Leesa legde dit uit met voorbeelden uit het echte leven. Wanneer wetenschappers aan de universiteit iets uitvinden, moeten ze dit beschermen tegen kopiëren of misbruik. In dergelijke gevallen kunnen ze bijna altijd een patent aanvragen dat een idee of een innovatie beschermt. Als iemand anders deze innovatie wil gebruiken, moet hij of zij een licentie verkrijgen.Leesa waarschuwt echter voor een serieuze uitdaging met betrekking tot patenten. Wanneer je een patent publiceert, kan iedereen leren waar het over gaat. Helaas worden patenten, met name in de softwareontwikkelingsindustrie, op dit moment niet goed genoeg beschermd.Patenten zelf kunnen worden gezien als activa. Zelfs als een project mislukt of de ontwikkeling van de technologie wordt bevroren, hebben oprichters nog steeds een patent dat verder kan worden verkocht.Wat betreft data, ook dat kan worden gemonetariseerd. Als uw bedrijf zorgvuldig data verzamelt, identificeert, classificeert en tagt, kunt u (of iemand anders die er toegang toe krijgt) het gebruiken om nieuwe producten te maken of de bestaande producten van stroom te voorzien.Generatieve AI voor patenten: Kunnen we erop vertrouwen?Leesa geeft aan dat het fantastisch is voor ideeënvorming en vooral brainstormen. Toch is het van vitaal belang om te begrijpen dat dergelijke modellen hallucinogeen zijn. Dat betekent dat ze verkeerde of irrelevante antwoorden kunnen geven. Dat kan gebeuren omdat de trainingsgegevens onvolledig of bevooroordeeld waren. En dat is slechts een helder voorbeeld van het principe “Garbage in, garbage out”. Bovendien kunnen hallucinaties optreden omdat AI-modellen vaak beperkingen missen die mogelijke uitkomsten kunnen beperken.Daarom kunnen we de volgende conclusies trekken uit zo’n situatie. Ten eerste moeten we altijd heel voorzichtig en aandachtig controleren of de ontvangen informatie waar is. En ten tweede hebben we, ondanks de vooruitgang in GenAI, nog steeds menselijke creativiteit, empathie en vindingrijkheid nodig. Dat is wat AI op dit moment niet kan garanderen.Innovatietiming: Het Assepoester-effectHet is geen goed idee om te vroeg naar het bal te komen, want dan is er nog niemand. Maar je moet ook niet te laat komen, want dan mis je alle lol. Je moet net op tijd zijn. Daarom is het, voordat je een nieuwe technologie introduceert, noodzakelijk om te analyseren of de markt er klaar voor is en om de belangrijkste barrières voor de acceptatie ervan te overwegen. Het psychosociale aspect is belangrijk. Mensen moeten jou en je oplossing vertrouwen.Het is van vitaal belang om naar verschillende meningen te luisteren om mogelijke onbedoelde gevolgen te detecteren die onopgemerkt kunnen blijven voor oprichters. Wanneer een team aan een nieuw product werkt, hebben ze maar één perspectief. Maar wanneer je iets nieuws bouwt voor een community, moet je weten welke impact je innovatie daarop zal hebben. Het is ook de moeite waard om te vermelden dat de impact op de ene community kan verschillen van de impact op de andere.Het klinkt misschien verrassend, maar in veel gevallen is het heel verstandig om ook naar kinderen te luisteren. Tegenwoordig zijn er zelfs enkele tech-evenementen voor kinderen. En dat is een heel goede trend. Op een dag zullen ze actieve gebruikers van technologie worden. Daarom zijn hun stemmen, hun vragen en hun twijfels ook waardevol.Toen Leesa sprak over de technologieën waarin ze heeft geïnvesteerd, noemde ze een paar voorbeelden. Ze beschreef ze als absoluut revolutionair vanuit het perspectief van activering en implementatie.Quantum Brilliance. Het bedrijf werkt aan room-temperature diamond-powered quantum computing. Met andere woorden, dankzij het gebruik van synthetische diamanten zullen quantumversnellers bij kamertemperatuur kunnen werken. Hoewel de geschiedenis van dit project nog maar net is begonnen, belooft het quantum computing naar een breed publiek te brengen en het alledaagse technologie te maken. Deze aanpak zal elk aspect van een slimme stad kunnen revolutioneren, inclusief beveiliging, medicijnontwikkeling, materiaalkunde, databewerkingen, enz.ViewMind. Dat is een bedrijf voor hersengezondheid. Hun technologie kan in uw oog kijken en miljoenen oogbewegingen in één beeld vastleggen gedurende 10 minuten. Op basis hiervan kan het met een zeer hoge mate van nauwkeurigheid bepalen welk niveau van degeneratie u in uw hersenen hebt of waarschijnlijk zult hebben. Een dergelijk onderzoek kan helpen bij het beheersen van ziektes als Alzheimer, dementie, multiple sclerose, Parkinson of zelfs posttraumatische stress bij een soldaat. Deze technologie kan aantonen welk gebied in de hersenen is aangetast en kan helpen bij het leveren van gepersonaliseerde behandeling. Dit soort technologieën kan ons leven absoluut ten goede veranderen. Ze kunnen ons verplaatsen van wat we behandeling noemen naar het voorkomen en voorspellen van ziektes. In het geval van gezondheidszorg is zo’n aanpak van grote waarde.De meest veelbelovende, op waarde gebaseerde technologieën zouden iets moeten doen dat minstens iets beter is dan wat er nu gebeurt en kunnen de manier waarop we iets waarnemen enorm veranderen. Bijvoorbeeld, technologieën voor enorme vermindering van koolstofemissies veranderen de manier waarop we denken over het gebruik van energie en water.De grootste bedreiging voor economische groeiAls we het over nieuwe technologieën en economische welvaart hebben, zei Leesa dat een van de grootste zorgen piraterij is, zowel fysiek als digitaal.Piraterij is een van de factoren die toeleveringsketens kunnen beïnvloeden, banen kunnen stelen en de economische ontwikkeling in gevaar kunnen brengen. Wanneer digitale versies van boeken bijvoorbeeld gratis worden verstrekt, verliezen mensen die hebben bijgedragen aan de creatie ervan hun loon.Desondanks is het soms mogelijk om, ondanks een enorm negatief effect, enkele positieve kanten te ontdekken. Deze manier van distributie kan een belangrijke rol spelen bij de digitale bewaring van sommige media die geen winst meer genereren, maar nog steeds waardevol kunnen zijn in termen van geschiedenis, kunst of cultuur. Bovendien kan dit nieuwe kansen bieden voor degenen die beperkte toegang hebben tot legale distributie-infrastructuur.Hoe te beslissen waar te investerenVerschillende investeerders kunnen hun eigen methodologieën toepassen op hun besluitvormingsproces. Leesa vertelde dat ze bij R3i Capital ook hun eigen filosofie hebben als het gaat om het kiezen van projecten. Een van de belangrijkste dingen waar ze op letten, is het team.Om onbewuste vooroordelen te voorkomen, vertrouwt R3i Capital op een AI-engine die is gebouwd in samenwerking met Hatcher. Als gevolg hiervan doorloopt elk team dezelfde filters en is het resultaat van een dergelijke evaluatie zo objectief mogelijk.Dankzij deze aanpak heeft absoluut iedereen dezelfde kansen. Zo’n systeem stelt het VC-bedrijf in staat om zelfs die groepen die vaak worden genegeerd, zoals vrouwen en minderheden, een stem te geven.Bovendien is het erg belangrijk om te analyseren hoe financierbaar het bedrijf is en wat de waarschijnlijke impact is. Volgens Leesa is het hierbij absoluut noodzakelijk om 100% transparantie te behouden. Dit zal het gewenste vertrouwen tussen oprichters en kapitaal waarborgenKapitaalmarkten hoeven immers niet bruut te zijn. Ze moeten in plaats daarvan eerlijk zijn. Dit zal helpen om een ​​win-winsituatie te bereiken.Waarom is duurzaamheid belangrijk?Leesa legde uit dat R3i met zijn investeringen technologiebedrijven ondersteunt met een tastbare ESG-productimpact. Met andere woorden, ze richten zich op producten die prioriteit geven aan milieuproblemen, sociale problemen en corporate governance.Investeerders zeggen echter soms dat ze niet om het milieu en duurzaamheid geven, maar om geld.Maar hoe kan een gezondheidsproduct het leven van patiënten niet verbeteren als het een goed gezondheidsproduct is? Hetzelfde geldt voor energie, cyberbeveiliging, mobiliteit en andere industrieën.Duurzamer, milieuvriendelijker en maatschappelijk waardevoller worden betekent niet dat je minder geld krijgt. Sterker nog, vaak kan het zelfs meer geld betekenen. Dit kan worden verklaard door de bereidheid van mensen om te betalen voor de dingen die de kwaliteit van hun leven kunnen verbeteren.Als een aangeboden product mensen schaadt of enorme negatieve gevolgen heeft, zal de maatschappij het niet vertrouwen.Omdat durfkapitaalbedrijven geïnteresseerd zijn in resultaten op de lange termijn, proberen ze te wedden op winnende technologieën. Duurzaamheidsbedrijven die zich richten op sociale en milieueffecten behoren daar zeker toe.Samen winnen, niet alleenAan het einde van dit gesprek met Max deelde Leesa haar gedachten over de rol van de maatschappij in innovaties. Een van de belangrijkste aanbevelingen die ze iedereen kan geven, is om meer empathie te hebben voor elkaar en voor gemeenschappelijke problemen.Soms kunnen oprichters, wanneer ze geen financiële steun van overheden of bedrijven kunnen krijgen, hulp krijgen van andere mensen die zich bekommeren om het oplossen van de problemen die door hun projecten worden aangepakt.Om succes te behalen, is het erg belangrijk om de volgende eerste stap te zetten. En we kunnen het niet alleen.Bij Sigli delen we deze visie en dat is een van de redenen waarom we de Innovantage-podcastafleveringen maken.Als je ook gefascineerd bent door de capaciteiten van AI en andere opkomende technologieën, evenals hun kracht om de wereld te veranderen, blijf dan bij ons. Er komen binnenkort nieuwe inspirerende ideeën!